42254 ScannedImage 6 (7)

Wprowadzenie

Okres po rok 150 to czas życia dwóch pierwszych pokoleń chrześcijan, czyli bezpośrednich bądź pośrednich świadków życia Jezusa* To na ich oczaoh dokonało się wyodrębnienie Kościoła z żydowskiej Synagogi. To one przyjęły bądź odrzuciły decyzję zwierzchników gminy jerozolimskiej z apostołem Piotrem na czele ? r. 49 cl ustaniu obowiązywania przepisów Tory dla nowochrzczeńców nieżydowskiego pochodzenia. Decyzja owa, której znaczenia dla rozprzestrzeniania się nowej religii na cały Orient, a w przyszłości na cały świat, nie trzeba tu chyba eksponować, stworzyła podwaliny pod koncepcje chrześcijaństwa jako religii uniwersałistycznej, której Paweł z Tarsu był niezmordowanym propagatorem. Co równie ważne, za żyoia_pierwszego pokolenia ohrześcijan, przed rokiem setnym, swą ostateczną redakcję otrzymały wszystkie księgi Nowego Testamentu, a wiele z nich, z niektórymi listami Pawła z Tarsu~na czele, napisanych zostało na progu drugiej połowy I wieku.

Przytoczone źródła świadczą o wykuwaniu się nowego kształtu kultu -z chrztem, nakładaniem rąk, liturgią eucharystyczną, święceniem niedzieli, własnymi modlitwami i inną koncepcją pobożności. Trudno wszakże wyrażać zdziwienie, że wiele elementów z obrzędowości judaistycznej trwało w nim nadal. Nie mogło być inaczej nie tylko dlatego, że wszyscy pierwsi wyznawcy Chrystusa rekrutowali się spośród Żydów, ale i z tego powodu, iż Jezus, a w ślad za nim i Jego uczniowie nie dopatrywali się sprzeczności między Starym a Nowym Zakonem, nie nawoływali do lekceważenia judaistycznej Biblii wykazując, że w osobie Jezusa wypełniły się wszystkie jej zapowiedzi.

To wszystko nie sytuowało chrześcijan w lepszych stosunkach z Syna-gogą, która traktowała ich Jako odszczepieńców z całą surowością przysługujących jej praw. Równie fatalnie, a w niektórych latach nawet gorzej, ułożyły się w omawianym okresie stosunki z władzami politycznymi cesarstwa rzymskiego. Tu, jak się zdaje, na tradycyjną niechęć Greków i Rzymian nałożyła się niechęć do stylu życia wyznawców Chrystusa, do ich zasad moralnych stanowiących wyzwanie panującym obyczajom i będących postrzeganymi jako abnegacja życia, lekceważenie obyczaju przodków, a nawet religijna kontestac^T^TeJ^tmosferze poczynania cesarzy Nerona, Domlcjana, namiestnika Bltynll Pliniusza Młodszego, mające na celu zapo-