42706 skanuj0001 (217)

2) udawanie właściwości, których przedmiot nie posiada (np. że stół jest mokry); ^■udawanie egzystencjalne — wyobrażanie sobie czegoś, czego nie ma.

^Eeslie zwraca uwagę, iż najpierw kształtuje się pierwotna reprezentacja rzeczy-Btości związana z tworzeniem się kategorii i przypisywaniem danemu obiektowi pełń kategorii, do której należy. Reprezentacja ta ma charakter trwały, w odróżnieni od reprezentacji udawanej, tzw. wtórnej lub rozkojarzonej, która ma charakter ^Eczasowy. W przypadku rozkojarzonej reprezentacji dziecko traktuje chwilowo ■any przedmiot (np. banan) zgodnie z cechami tej kategorii, do której należy przed-miot, jaki ma być zastępowany (np. słuchawka telefoniczna). Hipoteza poznawcza Łkłada, że dzieci nie rozwiązują testów sprawdzających w sposób werbalny posiadanie naiwnej teorii umysłu, ponieważ nie rozumieją pytań, nie mają wiedzy Bmyśle, a więc nie potrafią o tym mówić.

■ Z kolei hipoteza konwersacyjna zakłada, że to rozumienie języka jest kluczem dobudowania teorii umysłu. Język skupia uwagę dziecka na rozróżnieniach poję-Bwych i umożliwia ich tworzenie. Taką przyczynową funkcję języka w budowana teorii umysłu wykazali P. de Villiers i in. (1996) badając dzieci głuche, z których jedne mówiły, a inne posługiwały się językiem migowym. Używanie przez te Keci czasowników mentalnych korelowało bardziej z rozwiązywaniem Testów ^Rszy wego Przekonania niż z wiekiem.

3.5. Sprawności językowe i komunikacyjne

KT progu średniego dzieciństwa dziecko dysponuje zasobem słownictwa oraz ^Eomością reguł gramatycznych, które pozwalają mu na sprawne komunikowanie aę w sprawach codziennych.

3.5.1. Słownictwo

Badaniem E. Clark (1995) aż do 6. r.ż. dziecko opanowuje średnio dziennie po p-lO słów. Oprócz opanowywania słów występujących w ich języku ojczystym nieci tworzą wiele nowych słów, tzw. neologizmów. W budowaniu neologizmów Bzy stają z zasad gramatyki języka ojczystego.

BjSliędzy 3. a 5. r.ż. dzieci wykazują tendencję do tworzenia neologizmów, wystę-Hąjąc w roli „genialnego lingwisty”, który dobrze zna reguły gramatyczne (Czu-łowski, 1962). Po tym okresie tendencja do spontanicznego tworzenia neologizmów klika. Nadal jednak dzieci przejawiają zdolność do tworzenia nowych słów przez nalogię do już znanych (Chmura, 1964). Spontaniczne tworzenie neologizmów Belni funkcję wypełniania luk, w sytuacji, gdy dziecko nie znajduje w swoim zaso-Me słów nazwy na określenie jakiegoś obiektu. Tworzenie nowych słów odbywa się nbdnie z regułą produktywności (wybierane są formy preferowane w danej wspólnocie językowej), przejrzystości semantycznej (szukanie form jasno wyrażających Bieżenie) i regularyzacji (używanie form regularnych, typowych dla danego języka) (Clark, 1981).

107