43038 skanuj0001 (367)

I >iiih,i lnUr, chłopy, burd/,u i/,ęHlii kpi > ty kuna w literaturze 11 ii *k t € >ry c 11 okresów, H iii ii 11 1,111 gwarowy, a przr/, to i wyraźną funkcję itylizacyjną. Naturalnie, nie ■l leż wykluczyć tlo kom a wytłumaczenia innego, że mianowicie formy te są fi u Imluowanc w tym konkretnym utwór/,e przez wymogi rymowania, choć trafniej-t |t a wskazanie na fakt, że podmiot liryczny wypowiada się o wojnie jako ,11,111 I n |" sprawie, a sam reprezentuje stanowisko ludu.

Stosunkowo często, zwłaszcza w nieco dawniejszej literaturze, spotyka f;§ię wkuli mu nici porządku lleksyjnego determinowane rymem i rytmem wiersza!,'a więc t r n¹1,11111 | mówiąc rygorami wiersza numerycznego. Takie uleganie rygorom wier-»m nazywane bywa licencją poetycką i w naszym współczesnym odczuciu ^Hyt/uym nie zasługuje na dodatnią ocenę:

Rzekła i spełniam puchar... Ostatnia godzina...

...Mąjjęę, u||ffip,jej, senny zabójczymi trunki... .

Słyszę jej słowa — ciche jako pajęczyna,

Czuję bezbarwne zbladłych ust jej pocałunki...

(L. Staff, Duma IV) j

1’odobne efekty estetyczne osiąga zmiana końcówek fleksyjnych dokonywana ^Względu na wymogi metru, wzorca rytmicznego, przyjętego przez poetę do fftll/iii ji:

Zamilczam więcej, niźli wiesz I niźlj wyrzec słowa mogą:

Bo kroczysz niema pośród rzesz,

Nie tknięta wzgard i klątew trwogą.

(L. Staff, Grzech)

W ostatnim wersie cytatu należało wprowadzić formę klątew, ponieważ właściwa Im ma klątw spowodowałaby niedopuszczalne w toku jambicznym (- ~) wiersza n|*lnlzlwo sylab akcentowanych i brak jednej sylaby w wersie.

hit ni przekształceń semantycznych — metaforyka |'ni|jy stylistyczne

[Propy~~sty 1 istycznej (z gr. trópos zwrot, obrócenie) są to ustalone Hliikohy organizowania semantyki wypowiedzi, sposoby łączenia poszczególnych u \ i ,i/Ęw w większe całośtkTsem antyczne na poziomie wyrażenia, członu svntakt:vcz-||gA lub nawet zdania. Tropy to właściwość nie tylko tekstów literackich, używamy li Ii równie* w mowie potocznej, gdzie jednak nie są efektem intensyfikowania • ii li I ulały wania kontekstu na słowo, lecz raczej pewnych automatyzmów komunikacji

91