43273 IMG60

W kulturze 1 w aaukaeb humanistycznych bardzo wielo pouiUto Jeszcze filo-; igtrsnsgn spoiwa*. Wszystkie nowin I najnowsze sposoby postępowania z tek-•tern 1 utworem powstały na przedłużeniu tych typów działań, które ale składały na Olflk«iczay — posiadający wewnętrzną motywacją 1 porządek — polimetodyzm. To z nieco wyrosła historia literatury, z jego kanonu, a nie on z niej (wbrew zo 35). Zonglerkę terminem „filologia" tanina „tępić" (20 42). samej filologii nie -topiąc" “•    __

W podręczniku Filipa Trzaski czytamy: „Do odlewania czclooek Gutenberg sporządzał najpierw stemple, czyli tzw. patryce, z metalu twardszego, i dopiero za ich potrednict*vem odciskał matryce w metalu bardziej miękkim. Czcionki odlewał następnie z matrycy" (TT 22. podkreśl. S. D.1 Otót stosunek tcketologll. Jako teorii tekstu, do edytorstwa. Jako krytyki tekstu, powinien przypominać (powiedzmy obrazowo, ale wyraziście) stosunek patrycy do matrycy. Dla edytorstwa tekstologia to „patryco" generalnych ulotcA koncepcyjnych, zbiór wypowiedzi pretendujących do rangi sądów teoretycznych, pozwalających edytorstwu i na ład terminologiczny. 5 na zakreślanie granic wewnętrznych. 1 na uprę-cyzylnianie opisu edytorskiego. Ale tak rozumiana tekstologia mogłaby sic okazać logicznie w czelniejsza I od edytorstwa. 1 od nauki o literaturze, co doić zasadniczo zmieniałoby rodzaj 1 kierunki zaleśności pomiędzy tymi trzema dziedzinami, w każdym razie opinia Uchscsowa, te „Jedynie poprzez analizę rękopisu mętna dojść do pewnych wniosków w dziedzinie poetyki teoretycznej i Języka" (T n\ stawia na głowie metodologiczny porządek rzeczy, bo kalda nauka powinna startować „ze stanowiska ogólnych przesłanek teoretycznych" (JT 49). UJednoznacz-nlenle utyć terminu „tekstologia" można by osiągnąć albo przez wprowadzenie terminów rodzajowych dookrełłających: tekstologia historyczna (empiryczna), tekstologia teoretyczna (spekulatywna), albo przez nawiązujące do uwag Górskiego (KG 23) reakfiwowenie dla „tekstologU historycznej" filologicznego terminu „krytyka (1 historia?) tekstu" I utożsamienie terminologiczne tekstologll z teorią tekstu. Wtedy stosunek między „krytyką | historią tekstu" a „teorią tekstu" przypominałby wzajemny stosunek działów wiedzy o literaturze: krytyki, historii I teorii *.

Zagadnienie tekrtologlrznę w meczeniu ois-IJrhanowowikim porusza _ tylko

w trybie referującym i nie wyczerpująco — Trzyna dl owaki w pierwszym rozdziale Edytorstwo. Wydaje się. Ze — rozwijając własną refleksję teoretyczną ne temat „peralitaratuz-y" — nie dokonał wyrałnsgo wyboru (ani nie opisał wzajemnego stosunku) ar zalcresie zreferowanych „równolegle" teorii tekstu (acz to, co mówi o „tekśclo w sensie pragmatycznym". Jest chyba Jego własną próbą* Uniemożliwił to podręcznikowy charakter

Hs Jeden Jeszcze chcę wskazać moment unaoczniony przeglądowej. Postuluje się. laby: 1) tekstolog byt za i

2) edytor — tekstologlem. 3} wydawca — edytorem. «■ ■    ____

Są to postulaty wysuwane rozłącznie (sam wysunąłem Jeden a nich) przn buforów. Każdemu z autorów Jego postulat wydaje    nśe tylko do

nawet zostaje przedstawiony Jako dyktowany przas Wwę gaącrywzmeac aui-tury. Tymczasem dla zewnętrznego obserwatora wryztąpśrh postni a t-J ®w Cl aa tym polega 'jego użyteczność) ich postulały układają się w taheisck <aie zamierzony). właściwie techniką „domina", I Jako takt łańcuch zdradzaj* dapłero ewag% oczywistą nlcwjkonslnołć. Re lim niewykonalnych postulatów niekiedy *pezy*» wysokiej Jakości pracy (np. postulat wydania »se oerfetur*. aW taś (1 to przed tym przestrzegam) mnożeniu sit fikcyjnych stanów rzeczy, ilniiio-iwnnych Jako spełnienie postulatów. To m- In. uinowakm tutaj unaocznić.

“    ZO 13. 3*. 41—4*. 54. — LM SL — JS 10. — JT 17. 19. ** — Odaote-

wane przez Trzyna dlowsklego (18> powie drenie: „TUolo« odkłada pióro, gdy staje przed arcydziełem". Ignoruje fakt. te filolog nie tylko nie odkładał pióra wobec drieła i Home i owego, które zawsze uznawał za koronę arcydzieł, ale właśnie nad tym itrlełsm pióro najofiarniej meento

" ^w sprawach dotyczących całości wywodów tego akapitu: KO U, |H — ZO ^ 3, 1©» 1S—14. — Kiedy Golióski (14) mówi: „tekstologia opisowa", ale wts-^dołn^ Para oposycyjaa wyznacza sens terminu „opisowa"; esy opozycja _ig‘ suwa-—^teoretyczne", czy ^opisowe"—„historyczne" (por., poetyka opisowa I poetyka historyczna).

1 13