43841 P1350546

4$

ny przepracowanej w polskim przemyśle przetwórczym był 7-krotnic niższy J w Niemczech i Belgii i 6-krotoic niższy niż w Danii, Austrii, Szwecji i Francji⁵¹.

Niskie koszty pracy mogą stanowić jeden z czynników konkurencyjnych nas$ gospodarki, jeśli jednocześnie następowałby wzrost wydajności pracy. Powiją wzrostu kosztów wynagrodzeń ze wzrostem wydajności pracy jest ważne, pon/ew^ wskazuje na możliwość sfinansowania ich efektami pracy. Tymczasem w Polsce wy. dajność pracy rośnie powoli, niejednakowo we wszystkich latach (tabela 5) i nadal$$ około f krotnie niższa niż w krajach Unii Europejskiej.

Tabela S Średnic tempo wzrostu wydajności pracy i jednostkowych realnych kosztów pracy w wybranych krajach (JE i w Polsce¹

Kraje	średnioroczne tempo wzrostu w latach 1995-2000 %		, Rzeczy»is<ioszczfdn^|
	wydajności pracy	jednostkowych radnych kosztów pracy	kosztów pracy * II
Francja	1,4	-OJ	_a
Hiszpania	OJ	-OJ	-1,4
Niemcy	1(2	-OJ	m i
Wielka Brytania	1,5	0,1	I
Wiochy	M	-U	-2J
Polska	5,0	5J	+0,3

' »>dijnate pracy liczona PKB »cenach rynkowych 1995 na jednego zatrudnionego.

Źródło Kosty pnxj o tydojiiatt procy v Polu w hlcclt Iffl-ffl) w ile portowi mlitkymroilowycli Mmstnflw Capodati. Departament Analrzi Prognoz, 20112 r

Pożądanym zjawiskiem jest szybszy wzrost wydajności pracy niż realnych jednostkowych kosztów pracy. W wybranych krajach Unii Europejskiej w okresie od 1995 do 2000 średnioroczny wzrost wydajności pracy wynosił 0,8-1,5% przy jednoczesnym spadku realnych kosztów pracy 03-1,5%, co w sumie przyniosło rzeczywistą oszczędność kosztów pracy w gospodarkach danych krajów 1,4-2,9%. Tymczasem w Polsce średnioroczne tempo wzrostu realnych jednostkowych kosztów pracy wiatach 1995-2000 wynosiło || i było wyższe o 0,3% od tempa wzrostu wydajności pracy, które kształtowało się na poziomie 5%. Oznacza to, że pracownicy otrzymywali wyższe wynagrodzenie, które nie mak) pokrycia w zwiększonej ilości pracy mierzonej w skali kraju odpowiednim tempem wzrostu produktu krajowego brutto. Wśród badanych lat wystąpiły dwa lala, 1999 i 2000, w których wzrost wydajności pracy wyprzedzał wzrost jednostkowych realnych kosztów pracy. Obniżenie tempa wzrostu gospodarczego kraju nieomal automatycznie wpływa, aczkolwiek nie w identycznym stopniu, na wzrost jednostkowych realnych kosztów pracy.

Powodem tego zjawiska jest trudność w obniżaniu pracownikom wynagrodzeń i wypowiadania każdorazowo warunków wynagradzania, gdy spada produkcja. Dane o wydajności pracy w 19 krajach Unii Europejskiej przedstawiono w tabelach 6 i 7.

Tabela 6. Wydajność na zatrudnionego w 2001 roku w PKB

w USD    (według cen i kursów bieżących)

Wyliczenia na podstawie danych OECD

Dane za 2001 rok

Statystycznie jeden pracownik unijny wytworzył w 2001 roku produkt krajowy brutto w wysokości 47 214 dolarów, podczas gdy polski pracownik tylko 12 370 dolarów, czyli około 4-krotnie mniej. Wydajność pracy w Polsce, mierząc produktem krajowym brutto, wynosi zaledwie 25% wydajności w krajach Unii Europejskiej*³. Podobnie kształtują się relacje wydajności pracy wyliczone na godzinę przepracowaną Podstawowymi przyczynami niskiej wydajności pracy są: mała konkurencyjność polskich firm w stosunku do krajów Unii Europejskiej i w związku z tym występowanie przestojów w produkcji, bariera popytowa wpływająca na niepełne i zróżnicowane wykorzystywanie zdolności produkcyjnych oraz nieiytmiczna podaż pracy na stanowiskach pracy wielu firm w poszczególnych latach i miesiącach, niski poziom techniczny polskich firm. Dopiero w dalszej kolejności czynnikami sprawczymi niskiej wydajności jest mała intensywność pracy i niewłaściwa postawa w pracy zatrudnionych pracowników.

⁵² H. Bińczak, Ruchomy cel. Rzeczpospolita, Ekonomia I rynek, z 14 marca 2003 roku.

1

JK Kowaliki, Nistit kenty procy, Prawo i Gospodarka, 2002,7 luty, s, 1 i 2.