41101 P1190112 (2)

IM WIELKIE KOPĆ H MAŁOPOLSKIE

gtzebowych zarrtwno wśród Słowian wschodnkh, Jole I zachodnich. Zatem rrVwnłe* w przypadku monumentalnych kopców laki typ pochówku jest możliwy Czyżby zatem w Krakowie. Sundotnier/u I Przemyślu przetrwały podstawy pochówków - w postaci monumentalny! h kopców podczas gdy ta najbardziej newralgiczna część pochówku (szczątki zmarłego), umieszczona na szczycie, uległa zniszr zenlu? BeZ wątpienia taka koncepcja pochówku z definicji zakłada kiótkotrwałośc jego oryginalnej fomw (por. rozdz. 6). Przy pierwszej okazji, jaką stanowiły choćby wydarzenia wojenne, dochodziło bowiem do profanacji I niszczenia szczątków nawet najhardziej wybitnego władcy. Ale podstawa tak skonstruowanego grobowca pozostawała niezmienna i * tej przyczyny miała szansę przetrwania do czasów obecnych.

W dotychczasowych Interpretacjach kopców małopołskich przewija się też teoda o kh celtyckiej genezie, której propagatorem był zwłaszcza Józef Ko-tlarczyłc Szczególnie istotne w tym względzie jest. zdaniem tego badacza, usytuowanie par kopców (Krakusa - Wandy, oraz w Sólcy - w Komarowieach' z tym samym kątem odchylenia od równoleżnika, przy czym kopiec położony pp stronie wschodniej jest zawsze mniejszy od położonego po stronie zachodniej Badacz ten zwraca uwagę na azymuty łączące pary kopców, zgodne z azymutami wschodu słońca o określonych parach toku. W konkluzji przyjmuje. żft monumenty te mogły wyznaczać początki celtyckich pór roku oraz innych crkycktch obrzędów (J Kotlatczyk 19691 Hipoteza ta wydaje się jednak nudo ugruntowana Nie uwzględnia bowiem wszystkich monumentalnych kopców małopolskich I ich szerszego kontekstu, przeczy jej też fakt, że we wnętrzu kopca Krakusa, znaleziono materiały wczesnośredniowieczne, co wyklucza jego wcarśniejszą chronologię.

Jaki mógłby być następny krok do poznania tajemnic monumentalnych kop»i>» małopolskich? Pilną potrzebą pozostaje przebadanie kopca Wandy, a na tym tle jego relacji do kopca Krakusa Prace takie zaprogramować można wieloetapowo: poprzedzić je winny prospekcje geofizyczne oraz wiercenia otworów Ta ostatnia metoda, jak wykazały badania kopca Salve Regina, ma dwtr istotne zalety; umożliwia rozpoznanie stratygrafii obiektu i pozwala na pobranie prób z warstw obiektu do wielodyscyplinarnych badań szczegółowych.

Poaostaje zagadką dlaczego podobnych obiektów brak jest w Innych regionach Potoki Dotyczy to zwłaszcza Wielkopolski, gdzie uformowało się państwo ptMtowsłOr Zastanawia też brak monumentalnych kopców na Pomorzu, a zatem w rr^onir. gdzie archeologia od lat ujawnia bezpośrednie ślady pobytu Skandynawów 9 leUuc koper w Małopolsce (ryt. 7.8) należy zatem uznać za jedną z regionalnych Osóbfiwóści fbtmowania się struktur ptotopańscwowy i h w różnych częściach Burupy". Zastanawiająca jest kwestia, czy przyczyn ich

Otamr graś M*l H r ńnpeddcao CI99B> 'óitlkl Mułu kopców BmIwhb i |Khh    a> miwf HB poorniwwiym. Dodajmy to w tomunr

155

MAŁOPOLSKIE: KIEDY I DLACZEGO JE WZNOSZONO?

fO

_rct

A

Solca

kyt 7JL Monumentalne i wielkie kopce małopolskie omawiane w pracy Crys. M. Tizedecki)

powstania nie można wiązać z przybyszami, którym idee takich monumentalnych konsoukcji nie były obce, czy było to naśladownictwo zwyczajów gdzieś wcześnie) oglądanych i zapamiętanych, a może też lokalna tradycja? Pizy obecnym stanie badań każda z tych hipotez wydaje się prawdopodobna.

Biotu (akl zaismicnia monumentalnych kopców na Bomach polskich ptóbcmno leż t|czyi' a proce-■ml mao-alim,« ulali i na ziarnach skiwuAskićh po upadku patowa Awaóer. Ttakrowano je zatem pko ■■eraliH Madectwo lucntm się systemów trw. ccsanizacs wedlowskich, w tym '1¹¹ ibeij o wbity (por PfcttftatWn* 2000: 60. Z opinii tą nudno sic ipodzii. iwajj—y Je wsmcpo—Ir wtdfcch I m einariiiiln li kopców- na ziemiach pabkkh opranie—c |e* wyt—de do tMopoMi lesS In byki H kk sądzi wspomniany autor, należałoby ocarklwaC obecności podobnych chlebów rowocz » —di Bpaach krępi a nade wszystko w Wtefcopofacr - gdBe narodziło teę pitowo poMne