44181 P1070844 (2)

LXII

tejszej ul. Raszyńskiej nazwane Raszynem. Pozostałe tereny zabudowywane były już wcześniej willowo, a od lat pięćdziesiątych zabudowa ta znacznie się zagęściła. W ten sposób od południa, pd.-zachodu i zachodu miasto wypełniło całą przestrzeń aż po linię zewnętrznego wieńca dawnych fortyfikacji

Od pn.-zachodu wcina się w miasto klin zieleni wzdłuż doliny Bogdanki — od Strzeszynka przez Golęcin do Sołacza i dalej doliną Wierzbaku (park Wodziczki), łącząc się z Cy-tadeą. Za Golęcinem znajduje się sztuczne jezioro Rusałka spiętrzone na Bogdance jeszcze w okresie II wojny. Podobny klin zieleni ciągnie się na wschodnim brzegu wzdłuż Cybiny, gdzie na Komandorii spiętrzono w latach pięćdziesiątych drugie jezioro — Maltańskie (regatowe). Klin pn.-zachodni oddziela północną część miasta — Winiary i Winogrady, a dalej Podolany i Piątkowo, natomiast wschodni rozdziela prawy brzeg zostawiając po stronie północnej Komandorię i Osiedle Warszawskie z Czekalskiem, a po południowej — Rataje z Miasteczkiem i Piotrowem oraz Chartowo.

Zarówno północny wycinek miasta jak i prawy brzeg czekały na wielką zabudowę mieszkaniową aż po drugą połowę lat sześćdziesiątych, kiedy zaczęto realizować osiedla mieszkaniowe na Ratajach i na Winogradach. Na prawym brzegu najpierw zbudowano osiedla między krawędzią doliny Warty i ul. Ostrowską (ich osią komunikacyjną jest ul. Sta-rołęcka). Następnie już w latach siedemdziesiątych zaczęto realizację osiedli aż po Chartowo, osiągając i tam linię dawnych fortów zewnętrznych. W tym rejonie całkowicie przebudowano układ komunikacyjny wyprowadzając nową trasę wylotową w kierunku Katowic i Łodzi między Chartowem i Zegrzem, podczas gdy stary wylot wiódł przez Zegrze. Było ono do niedawna stosunkowo si’nie izo’owane i utrzymywało po części wiejski charakter; obecnie zaczęto tu również intensywną zabudowę — głównie na południu, z obu stron ul. Obodrzyckiej. Dla połączenia tej części prawego brzegu z Wildą i dalej z Łazarzem i Górczynem zbudowana została ważna południowa arteria równoleżnikowa — przedłużenie ul. Hetmańskiej z mostem Przemyśla na Warcie. Na mniejszą -skalę zabudowana została Komandoria i dalej wolna przestrzeń po Osiedle Warszawskie, natomiast ku północy, w stronę Głównej i za nią znacznie rozbudował się przemysł.

Budownictwo mieszkaniowe na Winogradach zawarte zostało między ulicami: Obornicką i Naramowicką, wzdłuż nowej arterii — ul. Słowiańskiej, powtarzającej bardziej na północ łuk ulicy Winogrady. Kolejne osiedla mieszkaniowe wzniesiono dalej na północ, wzdłuż osi ulicy Murawa, osiągając ul. Lechicką (dawną szosę okrężną łączącą forty zewnętrzne), z obecnie włączonym w nią tranzytowym odcinkiem drogi Warszawa-Berlin, mającym swą kontynuację w ul. Bałtyckiej przez most Lecha na Warcie. Tak więc i od północy granica wysokiej zabudowy doszła do linii fortów zewnętrznych i przekroczyła ją zresztą, obejmując już Piątkowo. dotychczasowe Winiary — o napoły wiejskim charakterze przedmieścia — uległy w r. 1979 likwidacji na rzecz osiedla mieszkaniowego, które objęło ten teren nawiązując do osiedla wielokondygnacyjnych bloków na Boninie. Zabudowano też tereny pomiędzy Sołaczem, W miarami i Winogradami, najpierw wznosząc około r. 1965 osiedle Nad Potokiem na pozostałościach dawnego folwarku Urbanowo, dalej zaś ku Wingradom wzdłuż Urbanowskiej i na północ po ul. Szydłowską (osią jest tutaj zachodni odcinek ul. Słowiańskiej). Pobliska Cytadela, która niegdyś od północy śródmieścia tamowała rozwój miasta, rozebrana niemal doszczętnie w latach pięćdziesiątych, pozostała wielkim zielonym wzniesieniem, przekształcona w park-pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni.

Do opisanej rozbudowy Poznania należy dodać jeszcze osiedle Mikołaja Kopernika wysunięte za Raszynem na pd.--zachód w kierunku Junikowa i wychodzące znacznie poza sąsiedni zewnętrzny fort nr VIII. W ten sposób 560-tysięczne obecnie miasto zyskało w swym zasięgu wysokiej zabudowy wyrównujący się krąg o średnicy około 7 do 9 km, z enklawami wysuniętymi na pd.-zachód i na północ. Podobnie znaczne enklawy zabudowy willowej — głównie starszej — pozostają wewnątrz tego kręgu jako relikt dawnych peryferii Nowy krąg peryferyjny uformował się na zewnątrz i tam ulega intensywnej zabudowie jednorodzinnej. Największe jednostki tego typu to — idąc od południa — Swierczewo (jako kontynuacja Dębca), Junikowo i Osiedle Junikowskie, Ławica, Krzyżowniki i Przeźmierowo, Podolany, Piątkowo, Naramowice, Antoninek, Kobylepole, Szczepankowo, Mini-kowo z dalszą częścią Starołęki i Marlewem. Tereny te rozdzielone są obszarami zajętymi pod przemysł, bazy przedsiębiorstw i składnice — przede wszystkim na Głównej, Staro-łęce, Junikowie z Rudniczem i Pod olanach. Znaczne tereny zajęte zostały przez założenia sportowe i sportowo-rekreacyjne, szczególnie na Łęgach Dębińskich, na Winogradach i na Łazarzu, gdzie w nowym parku Kasprowicza zbudowano halę sportowo-widowiskową „Arena”. W wielkim kompleksie zieleni na Malcie założony został nowy ogród zoologiczny.