44541 WP 1410095

OamuszZjma

Tabela 2. Najczęstsze przyczyny kaszlu u chorych zgłaszających się z tego powodu do lekarza

OamuszZjma

Kaszel ostry <3 tygodni

Kaszel podostry: 3-8 tygodni

Kaszel przewlekły >8 tygodni

Ostre infekcje górnych dróg oddechowych

Ostre zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc

Ostre bakteryjne zapalenie zatok obocznych nosa

Krztusiec. (BonUtefla pertuuis) - infekcje w określonych środowiskach

Zaostrzenia POChP, astmy

Alergiczny nieżyt nosa

Nieżyt nosa (z podrażnienia, środowiskowy)

Kaszel poinfekcyjny (po infekcji BonUulU pertuuis)

Bakteryjne zapalenie zatok obocznych nosa Zaostrzenia POChP, astmy

Kaszel w przebiegu schorzeń górnych dróg oddechowych, dawniej określany jako PNDS (post nasal drip syndrome, czyli zespół kropli spływającej z nozdrzy tylnych)

Astma

Choroba refluksowa Przewlekłe zapalenie oskrzeli Rozstrzenie oskrzeli

Nieastmatyczne eozynofilowe przewlekłe zapalenie oskrzeli Kasąel polekowy (po inhibitorach ACE)

POChP - przewlekła o (Kuracyjna choroba płuc; ACE - konwertaza angiolensyny

Na podstawie: Irwin RS i wsp. Diagnosis and management of cough executive summary: ACCP evidence-based cllnical practice guldelines. Chest 2006; 129(1 suppł):lS-23S

Przyczynami kaszlu ostrego są najczęściej ostre infekcje wirusowe lub bakteryjne górnych lub dolnych dróg oddechowych.

Kaszel może być wilgotny (produktywny) i suchy. Określenie takiego charakteru kaszlu jest na ogół mało przydatne w diagnostyce różnicowej, chociaż przewlekły; obficie produktywny kaszel na ogół towarzyszy POChP i rozstrzeniom oskrzeli Ustalenie czynników prowokujących kaszel (zmiany temperatury otoczenia, wysiłek, związek z posiłkami, rozmową, ekspozycją na czynniki drażniące i dym papierosowy) rzadko pomaga jednoznacznie ustalić zasadniczą przyczynę kaszlu.

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY

Kaszel może pojawić się w około 100 jednostkach chorobowych, ale w codziennej praktyce lekarskiej w różnicowaniu uwzględniamy najczęściej ok. 10 przyczyn.

U niepalących chorych zgłaszających się do lekarza z powodu przewlekłego kaszlu, niestosujących leków z grupy inhibitorów ACE i z prawidłowym obrazem RTG płuc najczęstszymi przyczynami są zespół kaszlowy górnych dróg oddechowych, choroba refluksowa, astma i nieastmatyczne eozynofilowe zapalenie oskrzeli. Przyczyny kaszlu przewlekłego zestawiono w tabeli 2. U jednego chorego może współistnieć kilka przyczyn.

Kaszel psychogenny można rozpoznać dopiero po wykluczeniu innych przyczyn kaszlu (w tym rzadkich) oraz kaszlu po infekcyjnego, który może utrzymywać się nawet 2-3 miesiące po zakażeniu. Rzadkie przyczyny kaszlu zestawiono w tabeli 3.

ALARMUJĄCY OBJAW ZMIANY CHARAKTERU KASZLU Chorzy palący papierosy, przewlekle kaszlący z powodu przewlekłego zapalenia oskrzeli i POChP rzadko szukają pomocy z powodu kaszlu. Uznają ten objaw za następstwo palenia.

Niezwykle istotna jest u nich zmiana charakteru i nasilenia kaszlu, sugerująca np. nowotwór płuc czy guz śródpiersia. Choć u zdecydowanej większości chorych na nowotwory płuc uporczywy, męczący kaszel jest zasadniczym objawem, to należy pamiętać, że stanowią oni mały odsetek chorych poszukujących pomocy lekarskiej z powodu przewlekłego kaszlu (ok. 5%). Pamiętać też trzeba o kardiologicznych przyczynach kaszlu, takich jak niewydolność lewej komory serca, stenoza mitralna czy tętniak aorty wstępującej.

CHARAKTER PLWOCINY

Ocena makroskopowa odkrztuszanej plwociny i ustalenie jej ropnego charakteru ma dużą wartość w rozpoznawaniu zakażenia bakteryjnego. Ropna plwocina występuje w zapaleniu płuc, w rozstrzeniach oskrzeli i zaostrzeniach POChP, w mukowiscydozie. Bierze się to pod uwagę przy ustalaniu wskazań do antybiotykoterapii.

Gęsta, lepka, śluzowata plwocina występuje w astmie oskrzelowej i POChP, a duże ilości wodnistej, jasnej plwociny (bronchorrhoea) mogą być objawem raka pęcherzykowego. Plwocina z obecnością grudek lub czopów śluzowych może niekiedy towarzyszyć grzybicom układu oddechowego.

• Powikłania kaszlu

Częstymi powikłaniami kaszlu są: poczucie choroby, zmiana stylu żyda, izolacja społeczna, wyczerpanie, bezsenność, bóle mięśniowe, nietrzymanie moczu, chrypka oraz nadmierna utrata wody. Omdlenie pokaszlowe spowodowane jest zwiększonym ciśnieniem intratorakalnym, zmniejszeniem powrotu żylnego do serca i bradykardią.

Do rzadkich powikłań zalicza się:

■ ze strony układu krążenia: obniżenie ciśnienia tętniczego, przerwanie żył podspojówkowych, brady- i tachyaryt-mie, przemieszczenie cewników wnątrznaczyniowych

6