46394 P1110718

Ry

7

s.

Łożysko przegubowe

Siła Pi działająca na lewo, będzie większa, gdyż ciśnienie P działa na całą powierzchnię tłoka F, natomiast podczas przesuwania tłoka w prawo ciśnienie działa tylko na powierzchnię pierścieniowy, powstałą z różnicy powierzchni tłoka F i powierzchni tłoczyska /, wynoszącą F—/.

Uwaga. Przy obsłudze cylindrów hydraulicznych należy zwracać szczególną uwagę na ochronę tych powierzchni ttoczyska czy nurnika, które — wychodząc z cylindra na zewnątrz — są narażone na uszkodzenia mechaniczne. Każde bowiem uszkodzenie tej powierzchni, jak: zagniecenie. zarysowanie itp., zniszczy uszczelkę uszczelniającą tłoczysko. Powstała w' ten sposób nieszczelność powoduje przerwę w pracy maszyny.

2.8 POMPY ZĘBATE

Z pomp stosowanych w układach hydraulicznych najprostsze są pompy zębate. Są to pompy o stałej wydajności zależnej od ich wymiarów i od obrotów kół zębatych danej pompy. Pompy zębate budowane są na ciśnienia do 12 MPa (120 at) i o wydajnościach od 2,5 do około 100 I/min.

Budowa pompy

Pompa zębata, której zasadę działania pokazano na rys. 8, składa się z trzech zasadniczych elementów:

— kadłuba z kanałem ssawnym i tłocznym.

—    koła zębatego, tzw. czynnego, napędzanego silnikiem,

—    koła zębatego, tzw. biernego, napędzanego kołem czynnym.

Zasada działania pompy

Koło zębate czynne jest napędzane silnikiem, np. elektrycznym, i obraca się w kierunku strzałki oznaczonej na przekroju wałka. Koło zębate bierne, zazębiające się z kołem czynnym, obraca się w kierunku przeciwnym. Ciecz hydrauliczna dostaje się do pompy kanałem ssawnym i wypełnia; przestrzenie (tzw. luki) międzyzębne obracających się kół zębatych. W tych lukach, zgodnie z kierunkiem obrotów kół, ciecz jest przenoszona ze strony ssawnej na stronę tłoczną kadłuba, jak to pokazują strzałki nie zaczernione. Po stronie tłocznej zęby kół zębatych, wchodząc ze sobą w zazębienie, wyciskają z luk międzyzębnych ciecz i pod ciśnieniem wtłaczają ją do kanału tłocznego, zgodnie ze strzałkami zaczernionymi.

Sprawność pomp zębatych, a zatem i uzyskiwane ciśnienia, zależą głównie od luzów między wierzchołkami zębów kół zębatych a cylindryczną powierzchnią kadłuba oraz między bokami kół a pokrywami bocznymi kadłuba. Luzy te nie mogą być jednak zbyt małe, gdyż występujące duże tarcie między kołami a kadłubem powodowałoby szybkie zużywanie się pomp.

Symbol graficzny

Pokazany na rys. 8 na czarnym tle symbol graficzny pompy oznacza pompę o stałej wydajności. Symbol ten nie oznacza jednak jej typu; taki sam symbol będzie miała pompa zębata, pompa łopatkowa czy też pompa wielotloczkowa o stałej wydajności. Trójkąt w środku koła oznacza kierunek tłoczenia oleju.

27