46759 IMG 42 (6)

218 • Ksantos się mało wizerunków K. Patrz także Adrasteja, Ajgajon. Amatteja. Ananke, Briareus, cyklopi, daktyłowie, Euryno-me, korybanci, kureci. meliady. Metys, Nil, Okeanos, Ops, Prometeusz, Saturn, Tantal, Teja, Tethys, Zelos.

Ksantos, ¹ jeden z nieśmiertelnych rumaków (drugim byt -»Balios), spłodzony przez -> Zefira i -> harpię Podarge. Należał do achajskiego -> herosa Achillesa walczącego z rydwanu, do którego zaprzęgu K. był użyty. O nich mówi się w Iliadzie Homera.² K. to również rzeka pod Troją (zwana -»Skamandrem) i jej bóg. ³ To samo imię miała rzeka w Cylicji oraz jej bóg. Patrz także Dolon.

Ksutos. syn -* Hellena, protoplasty Greków. Poślubił -> Kreuzę. córkę -> Erechteusa. Miał z nią syna Achajosa; drugi ich syn, -> łon, byt synem Kreuzy z jej związku z-» Apołłonem. K. łona .darował jako syna" Apollo (zob. /on Eurypidesa). Wygnany z Aten, zmarł w Ajgialos. Kupido, Kupidyn. rzymski bóg miłości utożsamiany z -> Amorem łub z greckim bogiem miłości    Erosem.

kureci. bóstwa opiekuńcze związane z kultem Rei. Na Krecie zabawiali małego —»Zeusa, tańcząc i uderzając dzidami, zagłuszali jego płacz, by -» Kronos nie dowiedział się, gdzie przebywa niemowlę. Patrz także Adrasteja, daktyłowie. łdas, korybanci, Kybełe.

Kuriacjusze. trzej bracia z -» Alby Longi. których pokonali w boju także trzej bracia, Horacjusze z Rzymu. Kwirynus. jeden z najstarszych bogów italskich (obok —* Jowisza i —> Marsa). Sabiński bóg wojny, pierwotnie opiekuńcze bóstwo osady -> Sabinów na Wzgórzu Kwi-rynałskim. Później był bogiem wojny i opiekunem Rzymu. Kiedy zapanował kult groźnego boga wojny Marsa, Rzymianie utożsamili K. z — Romulusem, synem Marsa, założycielem Rzymu. Bóg miał swoją świątynię na jednym

Kyteto

>

Kydippe *219

ze wzgórz, nazwanym od jego imienia Kwirynalem. Tam razem z Jowiszem i Marsem tworzyli triadę bogów rzymskich. 17 lutego (w dniu, w którym Mars zabrał Romulusa do nieba) rzymski król, Numa Pompiliusz. pochodzący z sabińskiego miasta Kures, ustanowił święto ku czci K. Był patronem zgromadzenia ludu rzymskiego, tj. Kwiry-tów. Patrz także Iris.

Kybele. Cybele. bogini frygijska, zwana Matką Bogów (Me-gale Meter) oraz Wielką Macierzą Bogów (Magna Mater). Nazywano ją także Matką Idajską oraz Mater Dea (Liw., ks. 29, rozdz. 10). Cała natura podlegała jej władzy. K. jeździła na wozie zaprzężonym w sześć lwów. Siedzibą jej byty górskie szczyty. Kult K. pielęgnowali frygijscy ■korybanci, kreteńscy —> kureci oraz kapłani zwani Gallami. Rozpowszechnił się on w całej Grecji i w Rzymie, gdzie cześć jej zaczęto oddawać ■w roku 204 p.n.e. na zlecenie -»Sybilli Ku-mańskiej, według której K. miała pomóc Rzymowi pokonać Hannibala podczas drugiej wojny punickiej. Zbudowano K. świątynię na Palatynie i ustanowiono ku jej czci specjalne święto zwane Megalensia (także ludi Mega-lenses) obchodzone między 4 a 10 kwietnia. Z Azji Mniejszej trafiły do Greków i Rzymian liczne mity związane z kultem tej bogi-ni, np. legenda o ukochanym K., pięknym młodzieńcu —► Attysie. Grecy utożsamiali K. z —> Reją, Rzymianie zaś z boginią —»Ops. • Wiele jej wyobrażeń pochodzi z czasów rzymskich, np. reliefy Attis i Kybele (Pałac Dożów, Wenecja), Kybele na wozie ciągnionym przez dwa Iwy (Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork). W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się jej marmurowa figurka (I w. n.e., dar A. Sapiehy) oraz figurka z terakoty z Iw. p.n.e. (znaleziona w 1957 r. na Krymie przez polskich archeologów). Patrz także Marsjasz, Mi-das, Persefona.

Kydippe,¹ imię to nosiła kapłanka —> Hery w Argos, matka Bitona i —> Kleobisa. Zdarzyło się, że K. nie mogła dojechać do świątyni Hery na uroczystość, ponieważ zabrakło wołów, które miałyby ją tam zawieźć. Widząc zakłopotanie matki, synowie zaprzęgli się do wozu i K. w porę dotarta do świątyni. Pokonali odległość 8,3 km (ok. 45 stadiów). Wzruszona poświęceniem synów K. prosiła Herę, by nagrodziła ich tym, co na świede jest najpiękniejsze. Bogini wysłuchała prośby: synowie zapadli w głę-