46992 IMG!25 (10)

Rozwadnia na temat zw iązków socjologii wychowania z innymi naukami wypada 7JC/ĄĆ od najbliższe) jej - pedagogiki społecznej. Choć ich przedmiot zainteresowania jest podobny: obie zajmują się środowiskiem wychowawczym i jego wpływem na jednostkę, procesami uspołecznienia człowieka, pierwsza czyni to z perspektywy opisującej, interpretacyjnej, wskazując prawidłowości i zależności między zjawiskami, druga koncentruje się na przekształcaniu tychże środowisk siłami jednostek, tak by lepiej zaspokajały ich potrzeby i służyły rozwojowi ludzi¹. Posługując się przykładem, stwierdzić można, że o ile socjolog skupia się na badaniu uwarunkowań i przyczyn różnic edukacyjnych między dziećmi, pedagog społeczny stara się tym różnicom przeciwdziałać i je wyrównywać. Przedmiot zainteresowania socjologii wychowania określić można zatem jako:

I-I procesy społeczne zachodzące w instytucjach wychowawczych i tych sytuacjach społecznych. Któro polnią funkcje wychowawcze i socjali/acyjne ze szczególnym uwzględnieniom szkoły. Celom socjologii wychowania, a zarazem jej podstawą metodologiczną jest analiza wpływów i czynności wychowawczych w środowiskach, grupach i instytucjach o tym charakterze, a także efektów tych wpływów i działań'⁰.

Definicja U, jakkolwiek ogólna w swym charakterze, zdaje się oddawać specyfikę dyscypliny, o której mowa.

Tak więc socjologia wychowania jest nauką humanistyczną, empiryczną, teoretyczną, nic ma też w przeciwieństwie do pedagogiki charakteru normatywnego, co oznacza, że nie pełni funkcji oceniającej opartej na porównywaniu /badanej rzeczywistości z istniejącym wzorcem czy pożądanym stanem rzeczy wyrażonym przy pomocy kryteriów. Socjologia wychowania zarazem ma wiele wspólnego z pedagogiką, ale wskazać także można na istotne różnice pomiędzy nimi.

Nie można wyobrazić sobie pierwszej z nich jako odrębnej, niezależnej od nauk pedagogicznych dyscypliny. Ścisła współpraca dotyczy zarówno teorii wychowania, jak i dydaktyki. Obie dostarczają bowiem istotnej wiedzy pozwalającej analizować zjawiska i uwarunkowania procesów uczenia się w grupie, celów, zasad i metod nauczania i wychowania.

Odrębną kwestią wydają iif być rwiąiki socjologii wychowania « antropologu kaburyczy psychologią■poWrmą Pnrwainkhdoaaaiaan^ analitycznych pozwalających zajrzeć głębiej pod powierzchnię zjawisk zaefco

W psychologu społecznej przedmiotem badań jest grupa w ogóle. nic zai (rapa

o mulonej łtniktune. hierarchii i rozwiniętym mechanimuc wsęa.

Wiele wspólnego natomiast odnaleźć mohu w obrębie wszystkich wymienionych dyscyplin w aspekcie metodologicznym.

/emu wychowawczym i edukacyjnym, a wąc najcręicssj rtuhita.

FILOZOFIA

SOCJOLOGIA

WYCHÓW ANIA

PSYCHOLOGIA    >

SPOŁECZNA

, PtOAOOONA SPOŁECZNA

ANTROPOLOGIA KULTURY

Rysunek 1. Zwązki socjolog wychowam* z innymi naukami społecznym

Wyróżniamy cztery podstawowe grapy technik zbierania danych w badaniach społecznych (techniki te stosowane są również w badaniach edukacyjnych):

-    oparte na obserwacji oparte na komunikowaniu się

-    oparte na analizie dokumentacji

-    oparte na eksperymentowania

Obserwacja pozwala na wstępną orientację w sytuacji wychowawczej, której jesteśmy świadkami czy uczestnikami, umożliwiając odpowiedź aa pytanie: jakie jest to. co widzimy? Uzupełnieniem i rozwinięciem procedur obserwacji są na ogół techniki oparte na komunikowaniu się. Za pomocą wywiadu i ankiety badać można opinie jednostek czy mniejszych bądź większych

17

1

   Punkejeptdagogiki społecznej, Praca socjalna i kulturalna, PWN, Warszawa

¹¹ S. Kowaliki, Socjologia wychowania w taryeit, PWN, Wvum 1974