47073 skanuj0033 (71)

Socjologia wychowania opisuje zjawiska społeczne zachodzące w wycho| waniu. Zajmuje sie badaniem zależności wychowania i jego wyników,^ środowiska społecznego, w którym rozwija sie człowiek. Na to śrocfowiśral składają sie zwyczaje, stosunki i oddziaływania miedzy ludźmi, organra|g i instytucje społeczne. Jest ono polem ścierania sie różnych wpływów'!®! O wspólnocie społecznej decydują język, obyczaje, poglądy, interesy, ^:ęo| traktowane jest jako dobro wspólne grup społecznych, rodziny, środową!! szkolnych, zawodowych, terytorialnych, a także narodu i państwa.

Cele żyda rozwoju i wychowania płyną z potrzeb i dążeń człowieka, który, musi kierować de rozumem, zdrowym rozsądkiem, by nie ulec swoim]i||| miętnośdom i nie zginąć przez nie. O celu wychowania, który sie^aMg niewiadomej przyszłości, decydują najwyższe wartości i ideały, których pod|l| wą powinien tyć prawdziwy światopogląd godny człowieka. Dla jego budc|I| szczególne znaczenie mają nauki światopoglądowe. Należą do nich naulij| humanistyczne, filozoficzne i teologiczne.

Nauki humanistyczne dostarczają materiału do poznania ideałów i postawfl ludzkich, jak bohaterstwo, tchórzostwo, miłość, nienawiść, wierność, zdrada||| itp. Ideały te nauki humanistyczne czerpią z historii narodów, sztuki, literatureSj dramatycznej i poetyckiej. Nauki te, mówiące o życiu i czynach czbwie||fl służą w kształceniu światopoglądu młodzieży i dorosłych lecz nie rozstrzygaj normatywnie, które z tych postaw powinny być realizowane w wychowanjajH

Ustaleń normatywnych dokonują nauki filozoficzne, przede wszystkim lofiW ka, estetyka i etyka. Nauki te na podstawie filozofii ogólnej, metafizykrlfl i epistemologii⁸⁶ ustalają kryteria do oceny co jest prawdziwe, dobre morafnięlH piekne i godne rozumnego człowieka.

Wreszcie nauki teologiczne o Bogu żywym i stosunku człowieka do Bodajl konkretyzują ideał wychowawczy człowieka. Wszystkie wiec wymienione dĘB uki przyczyniają sie swoim wkładem do rozbudowy prawdziwego światopog^l|| du.

Światopogląd może być osobisty, społeczny wyznawany przez członkówill grupy społecznej (inaczej ideologia) i filozoficzny, jako system poglądów jakiejśS szkoły filozoficznej, co nazywamy teazją (gr. teasis - pogląd). Ideologie i teazjejll mogą wpływać na tworzenie sie światopoglądu osobistego, ale narzucane pód f||

⁸⁶ metafizyka - dyscyplina filozoficzna zajmująca się ogólną teorią bytu (ontologią), gr., meta physika - dzieło Arystotelesa bez tytułu (po fizyce).

⁸⁶ epistemologia - dział filozofii zajmujący się analizą procesów poznawczych, źródłami, strukturą, granicami i historycznymi uwarunkowaniami poznania (teoria poznania).

■Pyrnusem są tylko jego namiastką. Światopogląd osobisty jest bowiem B§połem własnych przekonań opartych o wiedze, dającą pewność poznania, Ppokajającą samorzutnie pytania poznawcze, nurtujące wszystkich normal pjtych ludzi.

Hpyfaiia o przyczyny wychodzą z empirii, ale wyjaśniwszy jedną, pojawiają ^^^pytania o przyczynę przyczyny i przyczyny dalsze i ten łańcuch pytań do przyczyny życia, bytu i istnienia rzeczy w ogóle. Odpowiedzi na |||jytama udziela tylko filozofia, metafizyczna wiedza o bycie i jego właściwo-piach. Odpowiedz filozofii nie są jednak zadowalające, pojawiają sie bowiem Hozące pytania o celowości i sensie wszystkich zjawisk i docierają eto pytań ^^Btologicznych⁸⁷ o rzeczach ostatecznych, jak po co żyjemy, jaki jest sens I fipi³’ śnrrierci, szczęścia, świata i cierpienia. Odpowiedź pełną na te pytania, ™"łpją^ zadowolić nie tylko rozum, ale także serce ludzkie i dążenie woli do ■Śmiertelności i absolutnego szczęścia, przynoś przede wszystkim wiedza [filologiczna.

Powyższe wywody prowadzą do wniosku, że na budowę światopoglądu Spada się dorobek trzech grup nauk, do których zaliczamy: nauki humani-Kiczne, filozoficzne i teologiczne. Dają one człowiekowi możliwość catośdo-pwego oglądu świata, uzyskania widzenia świata w całości, tj. zbudowania Światopoglądu osobistego.

K. PEDAGOGIKA CZASU WOLNEGO

H Pedagogika czasu wolnego jest jednym z elementów składowych pedagogiki jako nauki o wychowaniu. Rozwinęła się na gruncie realnych potrzeb Kowożytnych społeczeństw. Potrzeby te wiążą się z ciągłym narastaniem jfczasu wolnego pracowników najemnych i niewłaściwym jego zagospodarowywaniem. W myśli pedagogicznej teoretyków i praktyków XX wieku stanowi foażny obszar dociekań teoretycznych, metodologicznych i empirycznych. Mają one wspólny cel jakim jest idea wychowania społeczeństwa do umiejętnego, pożytecznego, wartościowego, zdrowego, moralnego i kulturalnego Bpagospodarowywania czasu wolnego i tym samym dążenia do uzyskiwania jjtyższej jakości żyda.

Sw eschatologia - część doktryny religijnej, także teoria filozoficzna, traktująca o sprawach dostatecznych (gr. eschatos - ostateczny).

182

183