47189 Scan0020 (33)

■ Pełna aktywność podmiotu polega na podejmowaniu i prowadzeniu intensywnej działalności. Aktywność studenta w procesie kształcenia wyraża samorzutną chęć działania odzwierciedlającą się w wewnętrznych lub zewnętrznych przejawach jego postępowania. Samorzutność działania jednak nie arna nic wspólnego z przypadkowością w postępowaniu studenta, a wynika raczej z silnych pobudek decydujących o jego podjęciu, zdecydowanego dążenia do osiągnięcia celu wynikającego z jego zainteresowań, potrzeb lub ambitnej chęci dokonania czegoś. Samorzutna aktywność uczącego się jest regulowana jego silną wolą, aby motywy wartościowe dominowały nad mniej wartościowymi ¹.

W tak rozumianej aktywności jest silnie akcentowana świadomość studentów, skierowana wyraźnie na osiągnięcie pożądanego celu w procesie kształcenia. Świadoma aktywność studiujących jest więc podstawowym warunkiem osiągania dobrych wyników w pracy dydaktycznej, gdyż trudno sobie wyobrazić pozytywne rezultaty nauczania w grupie dziekańskiej mającej obojętny lub wręcz nieprzychylny stosunek do opanowywania wiedzy, umiejętności czy w ogóle do procesu uczenia się. Aktywność studentów w procesie kształcenia powinna przejawiać się we wzmożonym stopniu intensywności wysiłku intelektualnego, większym tempie pracy, inicjatywie, dużym zaangażowaniu emocjonalnym, samodzielnym zdobywaniu wiedzy i umiejętności.

Z aktywnością studenta ściśle wiąże się jego inicjatywa. Pojęcie to określa-najczęściej zapoczątkowanie dowolnego działania, pierwszy krok w jakimś przedsięwzięciu, poddanie pomysłu. W tym rozumieniu występuje jako cecha osobowości, charakteryzująca studenta na podstawie tego, w jaki sposób odbywa się u niego sam początek podjętego działania. „W inicjatywie — stwierdza radziecki psycholog S. L. Rubinsztejn — spełnia bardzo ważną rolę intensywność i wyraźność pobudek. Duże znaczenie posiadają także procesy intelektualne. Obfitość i jasność nowych idei oraz planów, bogactwo wyobraźni rysującej pociągające uczuciowo obrazy perspektyw, które nowa inicjatywa może odsłonić, połączone z intensywnością i aktywnością dążeń, czynią niektórych ludzi jakby fermentem swojego środowiska. Stanowią oni nieustanne źródło nowych poczynań i nowych impulsów dla innych ludzi” t

W działalności dydaktycznej przez „inicjatywę” rozumie się dość często przedsiębiorczość studenta, jego samorzutność i zaradność w procesie uczenia się. T. Kotarbiński pisał, że „ . . .'inicjatywa jest to samorzutne przedsiębranie działań. A samorzutność z kolei polega na tym, że działamy nie przymuszeni rozkazami ani nie za sprawą cudzej rady, pouczenia, podszeptu. W poszczególnym przypadku okazujemy inicjatywę, gdy przedsiębierzemy zadanie nowego rodzaju, zwłaszcza zadanie przekraczające na razie przynajmniej granicę naszych wdrożonych umiejętności”^{2 3}. Inicjatywa własna studentów polega na podejmowaniu przez nich samych nowych zagadnień dydaktycznych i szukaniu skutecznych sposobów ich rozwiązania.

Samodzielność jest jedną z najbardziej istotnych cech osobowości studenta, przejawiających się

35

1

For. W. Okoń: U podstaw problemoicego uczenia się, Warszawa 1964, s. 28.

2

   S. L. Rubinsztejn: Podstawy psychologii ogólnej, Warszawa 1962, s. 691.

3

   T. Kotarbiński: Traktat o dobrej robocie, Warszawa-

-Wrocław 1958. s. 150.    ,