41515 Obraz!6 (6)

4.20.2. Kierunki przemysłowego wykorzystani*

i * przemyśle toluen wykorzystuj* slf następujgco:

I - jako rozpuszczalnik,

-    jako półprodukt chemiczny (rys. 134),

-    w mieszaninie z innymi węglowodorami atanowi składnik paliw silnikowych) jago obacnoić nadaj* benzynia wyaokg LO.

Ilości toluanu otrzymywane w przemyśle znacznie przewyśazajg zapotrzebowani * na t« subatancjg. Dlatego tai czgśO toluanu poddaje alg de-alkiłowaniu w calu otrzymania dodatkowych ilości benzanu (p. 4.19). To-luan przerabia sl« równie* na kaylany w procesie dyeproporcjonowania (p. 4.21). Strukturę wykorzystania toluanu przedstawiono w tab. 82.

Tabela 82

Światowe przetwórstwo toluenu w 1987 r.

Zastosowania toluenu	Udział (t)
Tólilsnodiaminy	38,7
Benzyny silnikowe	18,0
Rozpuszczalnik	17,3
Ksyleny (dyeproporcjonowanie)	12,4
Tolilenodiizocyjsniany	5,4
Fenol	2,5
Kaprolaktam	1,9
Nitrotoluen	0,2
Pozostałe produkty	M

nitrowanie toluenu

Nitrowanie toluenu przeprowadza alg w skali przemysłowej w celu o- j trzymania mono-, di- i trinitrotoluenów. Rodzaj produktów zalety od temperatury reakcji i składu mieszaniny nitrującej. Nitrowanie toluenu do 1 nononitrotoiuenów prowadzi do otrzymania mieszaniny ' izomerów • w i nastgpujgcym stosunku: . % ' .i |

NOz

60V.    36%    4%

2 mieszaniny tej wyodrębnia się poszczególne mononitropochodne toluenu wykorzystujgc metody destylacji i krystalizacji (o-nitrotoluen, temp. topn. 3,2°C, temp. wrz. 221,5°C; m-nitrotoluen, temp. topn. 16,0°C, temp. wrz. 232,5°C; p-nitrotoluen, temp. topn. 51,5°C, temp. wrz. j

n

Ryś. 134. Kierunki wykorzystania toluenu w syntezló    ^