Obraz
3 (135)

Tabela 3

1.4. PRZEMYSŁ ORGANICZNY W POLSCE

Struktura przerobu ropy naftowej w Mazowieckich Zakładach Rafineryjnych i Petrochemicznych w Płocku w 1989 r.

Kierunek przerobu	Udział |%)
Paliwowy, w tymi	•>.4
benzyny silnikowe
oleje napędowe	»ii
oleje opałowe	IM
paliwo lotnicze	i,£
gez płynny	M
produkcja energii na potrzeby kombinatu	)(,)
Petrochemiczny (wsad gazOw i benzyny), w tym:	10,1
benzyna do wytwarzania olefin, butadienu i Aromatów	M
benzyna reformowana do prudukcji związków aromatycznych	2,B
gazy do otrzymywania oletin i butadienu	I.«
Na ważniejsze produkty nieenergetyczne, w tym:	M
asfalty drogowe i przemysłowe	M
oleje bazowe, smarowe i specjalne	1.2
rozpuszczalniki węglowodorowe	M |

Polaki przemy*1 organiczny, w porównaniu z większością innych krajów, m odmienny strukturę surowcową - obok aurowcOw pochodzących Z ropy naftowej dutą rolą odgrywają surowce karbochemlczne.

w aspekcie stosowanych surowców w rozwoju krajowego przemysłu organicznego wyrolnic not na dwie fazy. Do połowy lat azeiCdtieeiątych przemysł organiosny rozwijał alg. ze wzglądu na brak własnych surowców petrochemicznych i instalacji do ich przetwarzania, prawie wyłącznie na bazie wggle kamiennego. Oprócz procesu koksowania wggla, w wyniku KtOrego otrzymywano smolą wąglową, a z niej związki aromatyczne, przerób wggla na związki organiczne dokonywał slą poprzez karbid i acetylen. Pod koniec lat pięćdziesiątych w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu na bazie acetylenu otrzymanego z karbidu uruchomiono produkcją pierwszych monomerów, a z nich - tworzyw sztucznychi polichlorku winylu, polistyrenu i kauczuku butadienowo-styrenowego.

Przełomowa znaczenia dla rozwoju polskiej petrochemii miało oddania do uiytku rurociągu naftowego "Przyjazd" i zapoczątkowanie w 1964 r. produkcji ciekłych paliw silnikowych w Zakładach Rafinaryjno-Petroche-micznych w Płocku. Chemiczny przerób benzyny na wąglowodory aromatyczne i olefiny umożliwił uruchomianie nowych instalacji przemysłowych, a.in. do otrzymywania fenolu (metodą kuaenową), tlenku etylenu i polietylenu. W 1970 r. rozpoczęto w Płocku produkcją butadienu w skeli potrzebnej Zakładom Chemicznym w Oświęcimiu do wytwarzania kauczuków syntetycznych.

Obecnie polski przemysł organiczny wykorzystuje głownie następujące Źródła surowcówi

-    ropą naftową sprowadzaną z byłego ZSRR 1 z krajów Bliskiego Wschodu,

-    węgiel kamienny wydobywany w kraju,

-    gaz ziemny własny i sprowadzany z byłego ZSRR.

Hazowiąckie Zakłady    Rafineryjno-Petrochemiczne    w Płocka są

największym w Polsce kompleksem przerabiającym ropą naftową, w zakładach tych przerabia aig ok. 60% ropy naftowoj sprowadzanej do kraju. Zakłady te są jednocześnie jedynym duZym kompleksem petrochemicznym - poza mniejszym w Zakładach Chemicznych w Blachowni Śląskiej (wykorzystującym półprodukty dostarczane z Płocka).

Jak wynika z tab. 3, kombinat w Płocku najwięcej, bo ok. 80% ropy naftowej przeznacza na materiały napędowe i opałowe. Ne cele petrochemiczne przeznacza ok. 10% przerabianej ropy. Kombinat w Płocku zaopatruje gospodarką narodową w następujące produkty: paliwa silnikowe (ok. 80%), gezy płynne (Ok. 60%), asfalty (ok. 65%) i olejo smarowe (ok. 80%). Z Płocka pochodzi: etylen dis wytwórni polichlorku winylu w Zakładach Azotowych we Włocławku i dla wytwórni polietylenu w Zakładach Chemicznych w Blachowni Śląskiej. Obecnie płockie zakłady są jedynym producentem buta-

dianu, glikolu etylenowego, fenolu kumenowego, acetonu, benzenu petrochemicznego, polipropylenu oraz całej gamy rozpuszczalników. Są tez dostawcą 90% polietylenu.

Inne, mniejsze rafinerie ropy naftowej pracujące w kraju (Gdańsk, Czechowice-Dziedzice, Trzebinia, Jedlicze, Jasło, Gorlice) przerabiają ropą naftową do celów paliwowo-energetycznych, natomiast nie przetwarzają jej na petrochsmikalia.

Chemicznego przerobu węgla kamiennego dokonuje się w Polsce przede wszystkim w zakładach koksowniczych (koksowniach). Celem głównym jest otrzymanie koksu na potrzeby hutnictwa Żelaza. Uzyskiwane ubocznie ciekłe i gazowe produkty stanowią źródło surowców dla przemysłu organicznego.

Głównym zakładem przerabiającym ciekłe produkty koksowanie węgla kamiennego są Zakłady Chamiczna "Blachownią". Zakłady te przetwarzają duże ilości krajowych surowców: 90% benzolu koksowniczego, 80% oleju naftowego oraz 97% smół węglowych, które dostarczane aą tu z rożnych koksowni. Obok przerobu węglopochodnych zakłady te meją również ciąg petrochemiczny, łącznie z instalacją do pirolizy benzyn. Połączenie takich ciągów E jednym zakładzie jest korzystna, gdyż np. z benzenu otrzymywanego prx«_c przerób banzolu oraz etylenu otrzymywanego w ciągu petrochemicznym o-trzymuje się etylobenzen. Od 1969 r. "Blachownia" jest jedynym w kreju producentem tego związku, który stanowi podstawowy surowiec do otrzyj, wania polistyrenu oraz kauczuku butadienowo-styrenowego.

24

29