4587758980

Tabela 1. Struktura zastosowania ropy naftowej

Zastosowanie	Wielkość zużycia [Mt*j w latach:
	1979	1980	1990	2000/2002
Transport	1010	1180	1450	1750-1900
Produkcja petrochemikaliów	125	130	175	250-275
Inne cele pozaenergetyczne	135	160	180	200-225
Ogrzewanie	1510	1555	1315	1200-1300
	(54)**	(51)**	(42)**	(35)**
Razem	2800	3025	3120	3400-3700

*-IO^ńt

**- Liczby podane w nawiasach oznaczają procentowy udział zastosowania ropy w ogrzewnictwie w ogólnym jej zużyciu.

Pochodzenie ropy naftowej

Teorie pochodzenia ropy naftowej dzieli się na dwie grupy:

•    teorie (słabo udokumentowane) skłaniające się ku nieorganicznemu źródłu materii wyjściowej z której powstała ropa; w tym teoria wg. której węglowodorowe składniki ropy powstały z acetylenu, tworzącego się w wyniku reakcji przegrzanej pary wodnej ze znajdującymi się w ziemi węglikami metali.

•    teorie przyjmujące, że materiałem wyjściowym, z którego tworzyła się ropa naftowa były substancje organiczne, za którymi przemawiają takie argumenty jak optyczna czynność rop naftowych i ich frakcji oraz spotykane składniki organiczne w skałach osadowych skorupy ziemskiej.

Obszerne badania laboratoryjne, naśladujące naturalne procesy tworzenia się ropy naftowej, oraz skomplikowane analizy pozwalające określić budowę związków w niej występujących, pozwalają obecnie rozszerzyć i udokumentować teorię pochodzenia organicznego ropy.

Wykorzystując wyniki dotychczasowych badań przyjmuje się dzisiaj powszechnie teorię o organicznym pochodzeniu ropy naftowej, która mówi, że związki stanowiące składniki ropy naftowej powstały z substancji organicznej i to zarówno roślinnej jak i zwierzęcej, która uległa rozkładowi pod wpływem złożonych procesów chemicznych, zachodzących w podwyższonej temperaturze, w obecności bakterii oraz katalizatorów (związków występujących w skałach) i bez dostępu powietrza, pod wpływem wysokich ciśnień i działania substancji promieniotwórczych.

We wczesnym stadium fazy geochemicznej powstały ropy ciężkie, podobne do tych które można otrzymać z łupków bitumicznych, ale dalsze przemiany, zwane metamorfizmem, powodowały przechodzenie ropy ciężkiej w lekką.

Warunkiem lokalnym tworzenia się pierwotnego źródła ropy jest płytki basen wody, w którym substancje organiczne mogą odkładać się w wystarczającej ilości, a następnie zostają przykryte nieorganicznym materiałem skalnym. Najczęściej spotykanymi skałami roponośnymi pochodzenia pierwotnego są łupki i gliny jak również dolomity i wapienie. Wiek skał osadowych, w których znajduje się ropę, waha się od prekambru do pleistocenu.

Na ogół skała roponośna zawiera niewiele ropy i dla powstania większego złoża musi nastąpić proces nagromadzenia się ropy w odpowiednich warunkach skalnych. Nagromadzenie takie powoduje migracja ropy ze skał roponośnych do odpowiednich skał zbiornikowych. Ponad

2