Kontrola jakości złącz spawanych s 184

184 Spawalnictwo. Laboratorium

Tabela !! .5

Orientacyjne zastosowanie różnych metod kontroli do wykrywania wad złączy spawanych

		Metody		kontrol
Rodzaj wady	OZ	N	P i S	Rlg	Ud	MP
Pęcherze	-	/	-	4-		-
Żużle	-	/	-	+		-
Wtrącenia niemetaliczne	-	/	-			-
Przyklejenia	-	/	-	/	+
Brak przetopu	/	+	-	-f	+
Pęknięcia	/	-f-	/		+
Wyciek stopiwa	/	-f	-	+	-	-
Podtopienia	+	-	-		/	-
Kratery, ospowatości, wklęśnięcia
w licu, nadmierna grubość lica,	+	-	-	* +	-	-
nierówne lico

OZ - oględziny zewnętrzne    Rtg -    badanie radiograficzne

N - nawiercanie    Ud -    badanie ultradźwiękowe

P - badanie penetracyjne    MP -    badanie magnetycz.no -

S - badanie na szczelność    proszkowe

+ wada da się wykiyć zawsze / wada da się wykiyć w pewnych warunkach

- wada jest niewykiywalna lub w praktyce nie stosuje się danej metody do jej wykrywania

mają ograniczenia, o czym była mowa wcześniej. Ciągły rozwój obu metod badań daje im nowe możliwości, np. w badaniach ultradźwiękowy cli system ROTOSCAN lub metoda TOFD. Zgodność ocen spoin obiema metodami jest stosunkow'0 wysoka i sięga nawet 85 %. W obu metodach na wykrywalność wad ma wpływ także grubość złącza (rys. 11.10). Względy ekonomiczne wyboru metody przedstawione zostały wcześniej na rysunku 1 1.7.

Zastosowanie pozostałych metod zostało omówione wcześniej. Oględziny zewnętrzne powinny być zastosowane dla każdej spoiny, badania ma-gnetyczno - proszkowe mogą być zastosowane tylko dla materiałów ferromagnetycznych. Zastosowanie badań nieniszczących określają normy dotyczące poszczególnych konstrukcji. Metody penetracyjne mają mniejsze za-

cłncmonnio 70 w7nlnrtn nn \wcol'i    mntr*ri'i łów rln hrułfin

Rys. I 1.10. Wykrywalność niezgodności spawalniczych w zależności od grubości złącza

Bardzo istotną rolę odgrywa zakres kontroli. Na zakres kontroli ma wpływ wartość wskaźnika Z_A. klasa konstrukcji oraz wymagania stawiane przez normy i przepisy. Im wyższa jest klasa konstrukcji, tym większy jest zakres badań ultradźwiękowych lub radiograficznych spoin, nawet 100 %. Pełna kontrola złączy znacząco wpływa na podwyższenie kosztów produkcji konstrukcji, dlatego też taka decyzja musi być uzasadniona. Wyrywkową kontrolę można stosować, gdy nie przeważają względy bezpieczeństwa. W takich konstrukcjach koszty stuprocentowej kontroli długości spoin byłyby zbyt duże.

Przy ustalaniu zakresu kontroli wyrywkowej dużej konstrukcji można posłużyć się wskaźnikami wadliwości, takimi jak:

•    rzeczywisty wskaźnik wadliwości W_r;

•    szacunkowy wskaźnik wadliwości W.