Kontrola jakości złącz spawanych s 188

188 Spawalnictwo. Laboratorium

• urządzenia zawierające detektory liniowania jonizującego, które skanują badany obiekt w drugim, tj. prostopadłym do icli długości kierunku, a następnie sygnał przesyłany jest do pamięci obrazowej.

Rys. 11.12. Schemat badania połączeń spawanyr i w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem elektronowego wzmacniacza obrazu: A - źródło promieniowania, B - elektronowy wzmacniacz obrazu radiologicznego, C-kamera telewizyjna, D- przetwornik A/C. L - kompu-ter/procesor obrazu, F - magnetowid, G - monitor ekranowy

Monitorowanie procesu spawania metodą GMA

Spawanie metodą GMA w osłonie czystego dwutlenku węgla lub mieszanek dwutlenku węgla z argonem staje się podstawowym procesem spawania, stosowanym w zrobotyzowanych i zautomatyzowanych stanów iskach spawalniczych. Zgodnie z zasadami systemu TQM niezbędne jest więc opracowanie metod oceny jakości złącza w czasie rzeczywistym, poprzez pomiar, rejestrację i ocenę bezpośrednich (szerokość, głębokość wtopienia, wysokość nadlewu, przekrój poprzeczny złącza, wytrzymałość złącza) i pośrednich (natężenie prądu spawania, napięcie luku, długość wolnego wylotu elektrody, prędkość spawania, natężenie przepływu gazu) parametrów spawania. Pomiar bezpośrednich parametrów' spoiny w czasie wykonywania złącza wymaga specjalistycznej aparatury i jest kosztowny. Najbardziej znanymi przykładami są stanowdska do badań ultradźwiękowych lub rentgenowskich złączy w czasie rzeczywistym lub stanowiska do wykrywania inicjacji pęknięć metodą emisji akustycznej. Monitorowanie procesu spawania przez rejestrację i analizę statystyczną parametrów procesu pozwala na bieżącą ocenę jakości procesu spawania, ujawnienia tendencji do rozregulowania procesu i uruchomienie procedury korekcyjnej. Zakres monitorowania spawania zależny jest od wymagań jakościowych stawianych produkowanym elementom. Sposób i stabilność przenoszenia metalu przez luk istotnie wpływa na jakość procesu spawania. Monitorowanie parametrów spawania GMA polega na systematycznym, okresowym pomiarze parametrów spawania i obserwacji ich zmian w czasie.

Analizując zmianę parametrów pośrednich w czasie spawania można wykryć przekroczenie przez parametr granic uważanych za dopuszczalne oraz tendencje do wyjścia parametru poza dopuszczalny przedział. Do analizy wyników monitorowania procesu technologicznego stosuje się metody statystycznej kontroli jakości. W procesach spawalniczych najczęściej wykorzystuje się karty kontrolne średniej i rozstępu przedstawiające zmiany opracowanych statysty cznie parametrów spawania w czasie. Karta kontrolna średniej przedstawia wyniki pomiarów średniej wartości parametru spawania w regularnych odstępach czasu. Górna linia kontrolna GLK i dolna linia kontrolna DLK wy znaczają przedział średniej ± 3x odchylenie standardowe 8. Linie te określają dopuszczalny zakres zmian parametru nie powodujący rozregulowania procesu.

Dźwięk luku spawalniczego zaw iera informacje o jakości procesu spawania. Sygnał jest wynikiem rejestracji dźwięku spawania i jest sygnałem losowym, tak jak losowe są długości okresu zwarć i jarzeń luku, kształt i wielkość formujących się kropel ciekłego metalu oraz inne zjawiska zachodzące w luku. I.osowośe tych przebiegów jest wyraźnie widoczna nie tylko na wykresach przebiegów chwilowych wartości napięcia luku i natężenia prądu spawania. Monitorowanie dźwięku luku spawalniczego służy do oceny procesów zachodzących w luku (stabilność procesu, charakter przenoszenia metalu przez luk), jak i monitorowania procesu spawania. Uzyskane wyniki dotychczasowych badań wskazują, że możliwe jest określenie parametrów spawania na podstawie zarejestrowanego dźwięku luku. Brak jest jednak ogólny ch norm związanych z badaniami metodą monitorowania.

11.2. ĆWICZENIE: Kontrola jakości wybranych złączy spawanych

Cel i zakres ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z badaniem jakości złączy spawa-livrli '/'• I . '    •• E o!-t    nn/mnin twmnonń <:fnwinnvcli 7łnr'7om