48149 IMGB37 (2)

231 Warzywa liściowe

siennej stosuje się zawsze większe rozstawy.

Sadzenie rozsady w pomieszczeniach ogrzewanych przypada w okresie od stycznia do kwietnia, w nie ogrzewanych zaś od marca do kwietnia. Późniejsze sadzenie nie jest wskazane ze względu na niską opłacalność uprawy. W uprawie jesiennej rośliny wysadza się w sierpniu, na miejsce stale w cieplarni lub, na tzw. dorastanie, do pojemników bądź na pole, przy czym selery muszą być wniesione pod osłony we wrześniu przed nastaniem pierwszych przymrozków.

Optymalna temperatura uprawy w pomieszczeniach ogrzewanych wynosi od 10—13 do 20—24°C. Niższa temperatura stwarza ryzyko wystąpienia pośpiechowato-ści, przy wyższej zaś należy pomieszczenia intensywnie wietrzyć. Wiosną w pomieszczeniach bez ogrzewania w okresie spadków temperatury nocą należy utrzymywać temperaturę w dzień na poziomie ok. 25 C, gdyż wpływa ona na dejarowizację roślin. Uprawa jesienna bez dogrzewania możliwa jest w zasadzie tylko do listopada.

Doświadczenia angielskie wskazują, że seler naciowy dobrze reaguje na wzbogacanie atmosfery w C0₂, dając wyższe i wcześniejsze plony (Stockes 1980, 1981).

9.6.8. Zbiór oraz przygotowanie do obrotu i krótkiego przechowania

W Polsce na seler naciowy obowiązują normy dotyczące warzyw liściowych świeżych, pęczkowanych. Dlatego też rośliny można zbierać w dowolnej fazie wzrostu jednorazowo lub sukcesywnie, obłamując zewnętrzne liście. Zapotrzebowanie na to warzywo z upraw pod osłonami występuje w okresie od października-listopada do czerwca-lipca. Sposób zbioru uzależniony jest od wymagali odbiorcy. Można wycinać całe rośliny na wysokości szyjki korzeniowej tak, aby liście w rozecie nie rozsypywały się. W niektórych rejonach kraju, np. na Wybrzeżu, wyrywa się całe rośliny wraz z korzeniami, po czym czyści się je z liści pożółkłych, uszkodzonych mechanicznie itp. W przypadku zbioru na pęczki wyrywamy całe rośliny lub wyłamujemy zewnętrzne liście w pełni wyrośnięte, pozostawiając liście młode, wyrastające. Po oczyszczeniu cale rośliny lub pęczki należy opłukać i jak najszybciej schłodzić w komorze chłodniczej lub zimnej wodzie przez 1—2 godziny, po czym niezwłocznie dostarczyć

odbiorcy. Można je przechowywać przez ^dni w temperaturze 2—5°C. pod waru-“inn pełnego nasycenia powietrza parą Najłatwiej osiągnąć to przez okrycie yje mokrych, ułożonych cienką, luźną war-roślin lub umieszczenie ich w workach _rfl0Wych. Średni plon handlowy waha się , 2 do 9 kg z 1 m² w zależności od typu pieszczenia, sposobu uprawy oraz termi-i sposobu zbioru.

9.6.9. Choroby oieinfekcyjne

Do chorób fizjologicznych selera zalicza się: pisranie liści sercowych, chlorozę, brunatne pękanie ogonków liściowych. Występują gna z reguły przy niedoborze w podłożu lub jnfnozności pobrania przez roślinę takich ddadników pokarmowych, jak: wapń, mag-naz, bor, mangan, miedź i molibden. Zapobieganie tym chorobom polega na odpowiednim nawożeniu przed sadzeniem rozsady oraz w trakcie uprawy roślin.

9.7. Burak ćwikłowy — Beta uulgaris L. esculenta Knapp.

9.7.1. Znaczenie gospodarcze

Znaczenie gospodarcze buraka ćwikłowego uprawianego pod osłonami jest w naszym kraju niewielkie. Częścią użytkową jest tu tzw. botwinka. czyli liście (6—lO szt.) oraz korzeń spichrzowy. W ostatnich latach w Holandii uprawia się burak w szklarniach w zbiór w maju i czerwcu jako wczesne warzywo sałatkowe (Geissler 1979).

9.7.2. Wartość biologiczna

Wartość energetyczna 100 g produktu rynkowego wynosi 117 kJ. W tej ilości znajduje się 1,7 g białka (znacznie więcej niż u ogórka, pomidora, kapusty, rzodkiewki czy papryki), 0,4 g tłuszczu, 4,4 g węglowodanów. 1,7 g popiołu. Ze składników mineralnych wymienia się sole wapnia, fosforu, magnezu i żelaza, a spośród witamin: karoten, tiaminę, ryboflawinę, niacynę i witaminę C (Piekarska, Łoś-Kuczera 1983).

W botwinie uprawianej pod osłonami mogą jednak występować duże ilości rozpuszczalnych szczawianów, podobnie jak u rabarbaru i szpinaku (Jabłonowski 1964).

9.7.3.    Czynniki wzrostu i ich regulacja

w pomieszczeniach

Optymalna temperatura wzrostu buraka w miesiącach zimowych wynosi 6—14°C, a w późniejszych, gdy jest więcej światła. 14—22 C (Nieć 1964). Rośliny dobrze znoszą krótkotrwałe spadki temperatury do 0°C, przedłuża to jednak ich wegetację. Zbyt wysoka temperatura powoduje bujny wzrost organów nadziemnych kosztem korzeni. Niezbędne jest więc w tych warunkach intensywne wietrzenie, szczególnie w maju i czerwcu.

Wymagania świetlne buraka są duże. zwłaszcza w miesiącach zimowych, dlatego należy unikać zbytniego zagęszczania roślin. Woda powinna być zawsze w dostatecznej ilości, tj. na poziomie 70—80% PPW, a wilgotność względna powietrza nie wyższa niż 75%.

9.7.4.    Stanowisko w planie

zagospodarowania

pomieszczenia