50459 IMGC25 (2)

Cele edukacji 13

postaw, wprowadzenie ich w świat wartości, norm społeczno--moralnych. Zaś nabywanie wiadomości, kształtowanie umiejętności przesuwa się na dalsze miejsce, stając się środkiem osiągania celów.

Nieco inaczej przedstawia się ten problem w klasach początkowych. Tutaj oba cele są realizowane równolegle, a wiadomości mają w pewnym sensie wartość autoteliczną. W tym wieku rozwojowym wiedza wyprowadzana z zewnątrz, będąca poza kontrolą świadomości, jest nią samą. Uczniowie przez kilka lat przechodzą trening opanowywania kodów przekazywania wiedzy.

Są to jednak tylko próby teleologicznych zmian. W rzeczywistości szkolnej te cele kształcenia są formułowane tradycyjnie, chociaż droga dochodzenia do ich osiągnięcia jest widziana szeroko z horyzontem „dziecko i jego rozwój w jak największym zakresie".

Tradycyjne widzenie i formułowanie celów — w opinii B. Niemierko⁵ — utrudnia intuicyjne projektowanie i pojmowanie celów edukacji; przynosi też jednak korzyści. W każdej z tych dziedzin cele mogą być dalej klasyfikowane, a wyodrębnione kategorie mogą być uporządkowane hierarchicznie. Taką hierar-

Schemat 1

Taksonomia celów nauczania
Poziom	Kategoria
I. Wiadomości	A.    zapamiętanie wiadomości B.    zrozumienie wiadomości
11. Umiejętności	C.    stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D.    stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

⁵ Niemierko B., Cele kształcenia..., s. 13.