51034 OMiUP t2 Gorski36

Według danych producentów tego typu maszyn sterowych (firmy AEG w Brown Brothers & Co w Wielkiej Brytanii, Porsgrunn, Frydenbó w Norweg-i innych), ciężar tych urządzeń stanowi zaledwie ok. 60% ciężaru nurnikowe? urządzenia sterowego o tym samym momencie. Ponadto zajmują one jedyni_e ok. 60% miejsca zajmowanego przez siłowniki typu nurnikowego.

Jak podaje firma Porsgrunn, do wartości 1000 kNm stosuje się siłowniki dwułopatkowe, natomiast do maszyn sterowych o momencie wyższym od 1000 kNm — siłowniki trójłopatkowe; produkcja obejmuje 14 wielkości maszyn, od 120 kNm do 6000 kNm.

Oprócz siłowników nurnikowych, tłokowych i łopatkowych istnieją jeszcze hydrauliczne siłowniki o odmiennej specjalnej konstrukcji, niekiedy również wykorzystywane w urządzeniach sterowych. Należą do nich — między innymi — siłowniki teleskopowe, siłowniki wahadłowe jednołopatkowe o kącie wychylenia > 180°, wreszcie siłowniki tłokowe z przekładnią śrubową.

Siłowniki specjalne stosuje się głównie do napędu rozmaitych okrętowych urządzeń pokładowych, takich jak pokrywy luków ładowni, urządzeń do podnoszenia i opuszczania ramp i pochylni na statkach typu ro-ro, do otwierania i zamykania furt dziobowych oraz rufowych na promach itp., lecz również mogą być wykorzystane do wychylenia trzonu sterowego.

Przykładem siłownika hydraulicznego takiego właśnie, specjalnego rodzaju jest siłownik tłokowy z przekładnią śrubową (rys. 7.68). Część roboczą stanowi cylinder 2, wewnątrz którego znajduje się tłok 3 osadzony na tulei. Tuleja ta ma wewnątrz nacięty gwint śrubowy, czyli jest nakrętką współpracującą z nakładką 4 z takimże gwintem śrubowym, osadzoną na stałe na trzonie sterowym 2.

Czynnik roboczy pod ciśnieniem pompy dopływa do cylindra otworami 6 i 7, w zależności od kierunku przepływu w pompie, a tym samym w zależności od zamierzonego kierunku wychylenia płetwy sterowej.

Jeśli czynnik będzie dopływać np. otworem 6, to jednocześnie przez otwór 7 będzie trwał odpływ czynnika do przestrzeni ssawnej pompy. Wskutek nacisku na powierzchnię tłoka zacznie on przesuwać się ku górze wraz z tworzącą z nim jedną całość, nagwintowaną tuleją — nakrętką. Wskutek tego ruchu zacznie się obracać nakładka 4 na trzonie sterowym.

Aby w wyniku opisanego wyżej pionowego ruchu tłoka nastąpił obrót trzonu sterowego, tuleja-nakrętka musi być albo zabezpieczona przed obrotem odpowiednim prowadzeniem w obudowie siłownika, i wówczas tłok odbywa jedynie ruch prostoliniowy, albo nakrętka może być osadzona przesuwnie na dolnej części nakładki 4 i wówczas tłok 3 będzie poruszał się ruchem pr ostoliniow o-obrotowym.

336