Hamulce cierne sprawdza się na rozgrzewanie według tego samego wzoru co sprzęgła cierne
{p-v) ^{p'v) (15.9)
rzecz dop v
Hamulce jednoklockowe powodują obciążenie wału bębna hamulcowego dość znaczną siłą zginającą, dlatego są stosowane do wałów o średnicach do 50 mm, przenoszących nieduże momenty obrotowe. W hamulcach dwu-klockowych siły nacisku klocków na bęben równoważą się, nie powodując zginania wału, oraz — ze względu na zdwojony układ dźwigni — umożliwiają hamowanie przy mniejszej sile F„. Schemat jednego z częściej stosowanych hamulców dwuklockowych przedstawia rys. 15.3.
Rys. 15.3. Schemat hamulca dwuklocko-wego z luzownikiem 1 — klocki hamulcowe, 2-f-5 — dźwignie, 6 — ciężar, 7 — luzownik
Klocki 1 hamulca są stale zaciśnięte na bębnie. Ruch obrotowy wału wraz z bębnem następuje po odsunięciu klocków od bębna. W tym celu uruchamia się luzownik 7 — najczęściej elektromagnetyczny — który unosi dźwignię 5, a następnie przez układ pozostałych dźwigni (4, 3 i 2) powoduje odsunięcie klocków 1 od bębna. Hamowanie ruchu obrotowego bębna następuje po wyłączeniu luzownika. Ciężar 6 umieszczony na dźwigni 5 powoduje ruch układu dźwigni w kierunku przeciwnym i zaciśnięcie klocków na bębnie hamulcowym. Wartość momentu tarcia wywołanego między klockami i bębnem zależy od ciężaru 6 i jego położenia na dźwigni 5 oraz od wymiarów poszczególnych dźwigni. W nowych konstrukcjach zacisk klocków na bębnie jest wywoływany sprężyną — zamiast ciężarem (obciążnikiem). Hamulec tego typu jest przedstawiony na rys. 15.4.
Hamulce dwuklockowe są stosowane m.in. w ciężkich obrabiarkach oraz mechanizmach podnoszenia suwnic. W suwnicach odgrywają one także rolę hamulców bezpieczeństwa (w przypadku awaryjnego przerwania dopływu prądu następuje zwolnienie luzownika elektromagnetycznego i samoczynne zaciśnięcie klocków na bębnie). Hamulce dwuklockowe są produkowane jako gotowe zespoły i objęte są normami zakładów wytwórczych. Najważniejszymi wartościami, na których podstawie dobiera się hamulce z katalogu, są: średnica bębna hamulcowego D oraz maksymalne wartości momentu hamowania i prędkości obrotowej bębna. Hamulce te są budowane w kilku odmianach (przy tej samej średnicy bębna), różniących się maksymalnym momentem hamowania i maksymalną prędkością obrotową. Hamulce dwuklockowe z luzownikiem elektromagnetycznym są produkowane o średnicach
396