52118 P1590241

00

Komórka jajowa

Komórki jajowe zwierząt są stosunkowo duże w porównaniu mórkami innych tkanek. Tak np. średnica komórki jajowej konia a

dzi do 180 ia, krowy — 135 -160 świni — 120 - 170 \jl, psa _I

■ 142 - 185 I

|g|

SW

kota

120 - 130 n, królika — 120 - 130 n, owcy

równania: średnica przeciętnej komórki nabłonkowej u tych zwŁ-^ wynosi 15 p).

Komórka jajowa, jak każda komórka, zbudowana jest z cytopl_a&^ li jądra. Cytoplazma komórki jajowej, zwana ooplazmą, nie jest jeS^¹

•ht

flfjł

rodna: w skład jej wchodzi hyaloplazma — cytoplazma podstawowa oraz deutoplazma ■—■ żółtko. Hyaloplazma jest właściwą czynną plazmą komórki jajowej; w niej umieszczone są wszystkie org_are,’J'r! komórkowe: mitochondria, mikrosomy, aparat Golgiego. W niej też g_r^ madzi się kwas rybonukleinowy, niezbędny do syntezy białek. "W Sgąjjp ! plazmie zachodzą wszystkie procesy związane z przemianą materii ko, mórki. Deutoplazma — żółtko — jest materiałem zapasowym hągrcn|jS| dzonym w komórce jajowej, stanowiącym źródło substancji odżywczy_ck dla rozwijającego się zarodka. W skład żółtka wchodzą białka, tłuszc^ i węglowodany. Ilość żółtka w komórce jajowej może być bardzo róz|jft> jest ona ściśle związana ze sposobem rozwoju zarodka. Jaja zwierząt których rozwój przebiega poza organizmem matki, zawierają dużo żółJ tka; są to jaja wielkożółtkowe (polilecytalne). Typowym przykładem jest jajo kury, o bardzo dużej ilości żółtka, stanowiącego materiał odżywczy wystarczający do całkowitego rozwoju zarodka.

Komórki jajowe ssaków zawierają mało żółtka; są jajami skąpo żółtkowymi (oligolecytalnymi). Ssaki, rozwijając się wewnątrz organ nizmu matki, substancje potrzebne do swego rozwoju czerpią z krwi matki. Substancje odżywcze, znajdujące się w komórkach jajowych ssaków są wykorzystywane przez zarodek ssaka jedynie w pierwszym okresie jego rozwoju, zanim wejdzie w kontakt z macicą matki.

Oprócz żółtka, w skład materiałów zapasowych komórek jajowych ssaków wchodzą: glikogen i lipidy, mniej lub bardziej rozproszone w cy-toplazmie.

Komórka jajowa po owulacji przesuwana jest przez jajowód, gdzie następuje zagnieżdżenie (implantacja). Komórki jajowe u większości zwierząt są zdolne do zapłodnienia najwyżej 12—24 godzin po wydo- j staniu się pęcherzyka Graafa i tracą szybko zdolność do zapłodnienia po osiągnięciu cieśni jajowodu, a prawdopodobnie nie mogą być zapłodnione po dojściu do rogu macicy.

Nie zapłodnione komórki jajowe ulegają fragmentacji, to znaczy rozpadają się na cytoplazmatyczne cząstki (fragmenty) o nierównej wielkości w liczbie od 2 do 20 i zostają w zupełności strawione w drodze fagocyt<jzy. .    ______;______

Su p er owulacja. Wystąpienie dojrzewania i jajeczkowania dodatkowego pęcherzyka Graafa u samic, normalnie rodzących jeden płód, nazywamy superowulacją.

Gospodarcze znaczenie uzyskiwania bliźniąt jest uzasadnione — u owiec szczególnie przy produkcji smużek, a u bydła przy kierunku mięsnym;

WSĘBBm

Kii

w///

w/M

. Hf

* Kr

*4/a

H

Sm

U

SV

Możliwości sztucznego uzyskiwania superowulacji polegają na zastosowaniu w 6—18 dniu cyklu u bydła zastrzyków PMS, a następnie w 5 dni później dożył-