52712 sr9

wprost do octu, bo kwas chroni witaminę. Kwaszona kapusta zachowuje witaminę przez cały rok.

Gotowanie z sodą, a także powolne gotowanie jarzyn, bobu i grochu zwiększa rozkład witaminy. Należy wkładać jarzyny i kartofle do wody wrzącej i zjadać je od razu, nie pozostawiać długo potraw po ugotowaniu. Najlepiej jadać jagody, owoce i jarzyny surowe bądź pić świeże soki i syropy.

Arnundarn

Witamina C — przociwszkorbutowa. Wpływa na szybszą przemianę materii w organizmie, zwiększa nieprresiąkalnożć naczyń krwionośnych, zwiększa krzepliwość krwi, co jest bardzo ważne przy zranieniach. Próchnica zębów u mieszkańców wielkich miast wiąże się z niedostatecznym spożyciem świeżych jarzyn, zawierających witaminę C, jest jej dużo w owocach, jagodach, liściach roślin, a szczególnie w papryce. W nasionach brak tej witaminy, zjawia się dopiero przy kiełkowaniu.

Roald Amundsen ¹ podczas pierwszej podróży na statku ..Gj6a“ uratował załogę od szkorbutu witaminą C w postaci krwi morsów i białych niedźwiedzi. Witamina C bardzo szybko niszczeje na powietrzu. a także przy dłuższym gotowaniu. Dużo witaminy C posiada też chrzan, który należy trzeć

Witaminę D nazywają przeciwkrzywieżą. Przy jej braku dzieci mają krzywicę: kości rozmiękczone, nieproporcjonalnie powiększoną głowę i brzuch, nogi krzywe.

Witamina D znajduje się w tranie, świeżym maśle, w roślinach strąkowych. Tworzy się pod naskórkiem prtzy działaniu promieni słonecznych. Na krzywicę często chorują dzieci ile odżywiane, przebywające w mieszkaniach pozbawionych słońca.

Uczeni określili ilość witamin niezbędnych dla człowieka, przeprowadzając doświadczenia z żywieniem szczurów (dla witamin A, B, D) i świnek morskich (dla witaminy C). Zwierzęta te okazały największą wrażliwość na witaminy. Minimalna doza produktu witaminowego, powodująca wyleczenie szczura z choroby powstałej z braku witaminy, uważana jest za jednostkę i nazywa się jednostką szczurzą ,.KE". Dla witaminy C używa się jednostki morskiej świnki, to jest „ME".

Dla przykładu przytaczamy wykaz witamin zawartych w poszczególnych roślinach (na 100 g):

Roślina	KE wit A	KE wit B	ME wit C
kapusta	1000	25	150
marchew	7000	56	S
ziemniaki	300	36	10
pomidory	500	36	40
zielona cebula	1500	20	16
sałata	5000	80	30
dzika róża	1600		2500
jabłka	50	36	30
sok pomarańczowy	90	15	70

Można by podać wiele takich wykazów, gdyż uczeni zbadali już prawie wszystkie produkty jadalne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Tajemnica „zguby marynarzy" i innych okropnych chorób jest odkryta.

J 59

1

Roald Amundsen (1872—1028) — słynny podróżnik norweski. W r. 1011 odkrył biegun południowy, a w r. 1026 odbył pierwszy przelot nad biegunem północnym (przyp. red. wyd. poi.).