53133 skanuj0017 (38)

bardzo dużo slron internetowych. Najbardziej znane to:

www.cr.usgs.gov • informacje Służby Geologicznej USA i KROS Data Center Sioux Pallas o mapach i zdjęciach satelitarnych, www.spaceimaging.com - informacje o zdjęciach satelitarnych,

www.terraservcr.com - informacje o zdjęciach i ortofotomapach,

www.alexandria.ucsb.edu - dostęp do 2 milionów map, głównie zgromadzonych w Uniwersytecie Santa Barbara w Kalifornii,

www.geographynetwork.com- dostęp do map z możliwością umieszczania na serwerze własnych map.

W Polsce można konsultować wiele stron funkcjonujących w instytucjach naukowych, CODGiK i w wojewódzkich ośrodkach dokumentacji geodezyjno-kartograficznej. Dostępna jest też strona dla województwa mazowieckiego: w w w -g isma zowsza .com pi.

3.3.1. Standardy

Aby metadane były użyteczne dla wielu odbiorców o zasięgu krajowym i międzynarodowym powinny być opracowane według przyjętych standardów. Według stanu na czerwiec 2004 r. za standard można przyjąć normę ISO 19115 „Geogruphic Information Metadata". Istnieje jej wersja angielska ale nie ma jeszcze oficjalnego tłumaczenia na język polski.

Prace w tym zadaniu badawczym zakończono, kiedy jeszcze nie było normy ISO 19115. Korzystano więc z:

1.    the Dublin Core Metadata Standard,

2.    US Federal Geographic Data Committee's Content Standards for Digital Geospatial Metadata,

3.    Projektu normy Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego CEN (Comitć Europćen de Normalisation).

The Dublin Core Metadata Standard wyróżnia 15 podstawowych elementów, które powinny się znaleźć w metadanych:

1.    Tytuł: nazwa nadana zasobowi przez twórcę lub wydawcę,

2.    Autor lub twórca: osoby lub instytucje źródłowo odpowiedzialne za intelektualną zawartość zasobu.

3.    Temat lub słowa kluczowe: temat główny zasobu lub słowa kluczowe,

4.    Opis: opis słowny zawartości zasobu zawierający streszczenie,

5.    Wydawca: instytucja odpowiedzialna za udostępnianie zbioru w obecnej postaci

6.    Inni współtwórcy: osoby i instytucje oprócz wymienianych jako autorzy, którzy mieli intelektualny wkład w powstanie dzieła,

7.    Data: data kiedy zasób stał się dostępny w obecnej formie,

8.    Typ dzieła: kategoria dzieła np. strona internetowa, książka, raport techniczny, słownik,

9.    Format: sposób przedstawienia, np. tekst/ html, ASCII, Postscript, JPG,

10.    Identyfikator dzieła: unikalny numer identyfikacyjny,

11. Źródło: gdzie dzieło może być dostępne,

12. Język: języki, w których jest przedstawiona zawartość intelektualna dzieła,

13.    Powiązania: nawiązania do innych opracowań,

14.    Zakres: zasięg przestrzenny i czasowy opracowania,

15.    Prawa autorskie: odsyłacz do noty „Copyright" lub do uniwersalnych identyfikatorów'.

Są to zalecenia o charakterze ogólnym mające zastosowanie do różnych zbiorów i dzieł, a nie tylko danych przestrzennych. Okazały się jednak użyteczne dla danych przestrzennych.

W standardach amerykańskich znajduje się więcej punktów związanych ściśle z przestrzennym charakterem danych:

1.    informacja o systemie odniesień przestrzennych,

2.    informacja o metodzie organizacji danych przestrzennych,

3.    ogólna ocena jakości danych,

4.    wyróżnione obiekty, atrybuty, ich domeny.

Europejski Komitet Normalizacyjny zaleca podawanie następujących danych:

1. Identyfikacja zbioru danych:

■    nazwa,

■    nazwy altematywme,

■    nazwa skrócona.

2.    Ogólny opis zbioru danych:

•    streszczenie,

■    cel produkcji,

•    dotychczasowe zastosowania,

•    typ podschematu przestrzennego,

•    układ odniesienia (układ współrzędnych lub pośredni układ odniesienia),

■    jeżyk użyty do opisu zbioru danych,

■    odniesienie do dodatkowej dokumentacji,

■    jeden lub więcej przykładowych fragmentów zbioru danych,

■    inne związane zbiory danych.

3.    Elementy jakości zbioru danych:

•    pochodzenie,

■    ogólna dokładność położenia,

■    ogólna dokładność tematyczna,

•    ogólna dokładność czasowa,

■    ogólna spójność logiczna,

■    ogólna kompletność.

4.    Układ odniesień przestrzennych - układ

pośredni lub układ współrzędnych:

■    w przypadku układu pośredniego: typ,

■    w przypadku układu współrzędnych: punkt przyłożenia elipsoidy, elipsoida, odwzorowanie, układ wysokościowy.

3. Rozpiętość czasowa i geograficzna:

■    data określenia rozpiętości,

■    stopień zaawansowania prac,

■    rozpiętość na płaszczyźnie (graniczne współrzędne),

■    obszar geograficzny (rodzaj pośredniego przestrzennego układu, nazwa jednostki, kod jednostki, stopień pokrycia),

■    rozpiętość czasowa.

6.    Definicja danych:

■    typ obiektów (nazwa typu, definicja, kod, ilość wystąpień),

•    typy atrybutów (nazwa typu, definicja, kod),

•    typy związków między obiektami (nazwa typu, definicja, ilość obiektów w związku),

■    charakterystyki przestrzenne (typ obiektu geometrycznego, typ obiektu topologicznego).

7.    Metadane administracyjne:

•    organizacja i jej rola w odniesieniu do zbioru danych (nazwa pełna, nazwa skrócona, adres, rola),

■    osoba kontaktowa i jej rola,

•    sposób dystrybucji danych: ograniczenia wykorzystania, właściciel, informacja o cenie, jednostka dystrybucji, nośnik danych, format danych, dostęp on-line, sposób zamawiania, pomoc techniczna).

8. Opis metadanych:

■    data utworzenia,

•    data ostatniej weryfikacji,

■    data ostatniej aktualizacji,

•    przestrzenny układ odniesienia metadanych,

■    język metadanych.

3.3.2. Część eksperymentalna

W części doświadczalnej tego zadania opracowano:

■    wymagania dla systemu meta informacji przestrzennej województwa mazowieckiego, w tym wymagania funkcjonalne i niefunkcjonalne,

■    propozycje rozwiązań, w tym diagram przypadków użycia, diagram klas, architekturę systemu, przykład interfejsu użytkownika,

• kierunki i etapy rozwoju systemu.

Wymagania dla systemu metainformacji

zdefiniowano na podstawie jego przewidywanych funkcji i głównych grup użytkowników. System powinien obsługiwać nie tylko jednostki Urzędu Marszałkowskiego, ale wszystkie instytucje i osoby przewidziane jako użytkownicy Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej. Zbiory, o których będzie informowała metaiformacja, podzielono na opracowania analogowe i cyfrowe. Wyspecyfikowano oba rodzaje zbiorów.

Funkcje przewidywane dla systemu metainformacji obejmują:

■    pokazywanie zasięgów poszczególnych opracowań,

■    wyszukiwanie opracowań według zadanych parametrów (lokalizacja, rodzaj, data opracowania),

■    odczyt współrzędnych dowolnego punktu,

■    wyświetlanie próbek i wykonywanie wydruków,

■    wyświetlanie dokumentów dotyczących SIP Mazowsza.

39