48478 Strona152

Do bardzo dużych pochodni stosuje się niekiedy matryce złożone z dwóch cylindrów stalowych nasuwanych jeden na drugi (rys. 76), przy czym cylinder zewnętrzny, który jest osłoną matrycy, zaciska klinowo cylinder wewnętrzny, czyli matrycę właściwą. Matryca właściwa jest rozcięta pionowo na trzy części i posiada zewnętrzny kształt stożkowy. W celu przygotowania matrycy do prasowania ustawia się osłonę pochodni na podstawie matrycy, układa się trzy części matrycy wokół tej osłony, która posiada wewnątrz kształt stożkowy, i nasuwa na matrycę osłonę, po czym dociska się ją pod prasą. W ten sposób również osłona pochodni ulega ściśnięciu. Po zaprasowaniu masy i po wyciśnięciu matrycy właściwej wyjmuje się z łatwością sprasowany element.

Rys. 76. Matryca używana do prasowania średnich i dużych pochodni (wewnętrzna właściwa matryca jest rozcięta w kierunku pionowym na trzy części)

Rys. 77. Matryca dzielona w kształcie bloku objętego uchwytami stalowymi' (widok z góry)

Inny rodzaj matrycy, matrycę dzieloną, przedstawia rysunek 77. Matrycę właściwą stanowi przecięty na połowy blok stalowy z wydrążeniem w kształcie cylindra. Blok obejmują uchwyty stalowe. Po prasowaniu zdejmuje się uchwyty i rozbiera matrycę.

Prasowanie małych elementów pirotechnicznych (smugaczy) wykonuje się w zespołach matryc ujętych w jednej oprawie. Do takiego zespołu, zwanego zwykle łyżką, należy mieć odpowiedni zestaw stempli. W tym przypadku masy dozuje się w matryce (z reguły objętościowo).

Maszyny do prasowania elementów pirotechnicznych. Prasowanie elementów pirotechnicznych wykonuje się za pomocą pras śrubowych, pras mimośrodowych, tablet-karek i pras hydraulicznych.

Prasy ręczne śrubowe stosuje się najczęściej przy operacjach montażowych; mogą one na przykład służyć do wciskania spłonek zapalających w łuski nabojów sygnalizacyjnych, do wsuwania pochodni ze spadochronem w osłony blaszane lotniczych bomb oświetlających itp. Natomiast przy prasowaniu elementów pirotechnicznych stosuje się je bardzo rzadko, gdyż dają one bardzo nieznaczny nacisk, nie przewyższający zwykle 3 ton.

Prasy mimośrodowe są również coraz rzadziej stosowane w pirotechnice. Prasy te charakteryzuje mały skok tłocznika, nie pozwalający na prasowanie dużych elementów pirotechnicznych. Uderzenie tłoka jest gwałtowne, również gwałtownie ustępuje nacisk, w wyniku czego masa pirotechniczna zostaje sprasowana nierównomiernie i rozpręża się. znacznie po ustąpieniu nacisku. Wreszcie — za pomocą prasy mimośrodowej można prasować na określoną grubość, a nie na określony nacisk. Dlatego przy prasowaniu przypadkowo zbyt dużej lub zbyt malej odważki masy uzyskuje się zbyt dużą lub zbyt małą gęstość sprasowanego elementu lub warstwy masy, co może w procesie palenia elementu stać się przyczyną zakłóceń, j_ak na przykład rozsypanie się gwiazdki, zbyt długi lub zbyt krótki czas palenia. ’ Aby choć w części usunąć tę wadę, stół prasy mimośrodowej czyni się ruchomym i opiera się go na ramieniu dźwigni dwuramiennej, której drugie ramię obciąża się odpowiednim ciężarem. Przy nacisku przekraczającym właściwą miarę (przy zbyt dużej odważ-ce masy w matrycy) stół uchyla się i masa zostaje sprasowana pod właściwym naciskiem.

Tabletkarki są również stosowane w pirotechnice jedynie w wyjątkowych przypadkach (na przykład przy niektórych sposobach wyrobu smugaczy).

Najbardziej uniwersalnymi maszynami do prasowania elementów pirotechnicznych są prasy hydrauliczne, zwłaszcza prasy z napędem indywidualnym. Zalety ich stanowią: duży skok tłocznika, możność regulowania siły nacisku i czasu jego trwania oraz łatwość sterowania zza osłony pancernej

20 — Podstawy pirotechniki

305