53827 IMG34 (3)

166

liach terenu. W czasie silnej gradacj. wiek drzewostanu i siedlisko me mają większego zn₄ czemu dla przestrzennego jej przebiegu. Gradacja trwa 6-7 lat. z których pierwszy rut przypada na stadium wstępne, drugi i trzeci na stadium ostrzegawcze i wybuchowe, a J-4 lata na retrogradację.

Strzygonia choinówka jest niezwykle groźnym szkodnikiem lasu zarówno ze względu na rozległy zasięg i masowość występowania, jak i z uwagi na sposób zerowania. Żery strzygom niszcząc młode pędy przed wykształceniem pączków, są zabójcze dla sosny gdyż uniemożliwiają regenerację aparatu asymilacyjncgo. Majowe pędy ogołocone z igieł i uszkodzone szybko obumierają. Jednorazowy żer zupełny zazwyczaj prowadzi do usychania drzewostanów sosnowych, zwłaszcza młodszych. Sygnałem prognostycznym dla dalszych losów drzewostanu są pędy. które pojawiają się na drzewkach uszkodzonych w środku lata: pędy rozetkowe zapowiadają obumarcie drzewostanu, pędy pochewko** możliwość jego regeneracji. Drzewostany, które przeżyły, charakteryzują się. mimo regeneracji igliwia, minimalnym przyrostem, który wraca do stanu normalnego dopiero pook.

7 latach. W drzewostanach uszkodzonych żerem silnym często usychają wierzchołki i przez, kilka lat masowo wydziela się posusz, co zmusza do aktywnej walki ze szkodnikami wtórnymi. Tam gdzie żer był śmiertelny, drzewostany zostają wycięte, a nowe uprawy założone na zrębach zupełnych dają początek drzewostanom charakteryzującym się większą niż przeciętna podatnością na występowanie szkodników pierwotnych i wtórnych. Gradacje strzygoni choinówki inicjują więc długotrwałe choroby łańcuchowe lasu.

Brudnica mniszka - Lymantria monacha L. Rójka przypada na lipiec i pierwszą połowę sierpnia, jakkolwiek może zacząć się w końcu czerwca i trwać do początku września. Najpierw, z dwudniowym wyprzedzeniem pojawiają się samce, następnie samice (rys. 8.81). Wylęg motyli z poczwarek następuje w dzień, między godziną 10°° a I8⁰⁰, natomiast lot godowy od 22°° do 24"". Stosunek liczbowy pici kształtuje się w zasadzie jak 1:1. ale w poszczególnych fazach gradacji może nieznacznie przesuwać się na korzyść samic (stadium wstępne) lub samców' (stadium wybuchowe, retrogradacja). Samica składa jaja natychmiast po zapłodnieniu. Jaja są składane na dolnych partiach pni. pod łuskami i * spękaniach kory. W drzewostanach z gęstym podszytem jaja mogą być składane powyżej koron podszytu aż do wierzchołków strzał. Jaja mają wielkość ziaren maku (0.9-I.2 mm), są kuliste, lekko spłaszczone na biegunach, błyszczące, gładkie (pr/.y dużym powiększeniu mikroskopowym widoczna jest siatcczkowata mikrorzeźba chorionu). Jaja bezpośrednio po złożeniu są barwy jasnofiolctowcj. następnie jasnoróźowej, po miesiącu stają się szare, brunatnos/arc lub prawic czarne. W tym czasie pod osłonką chorionu widoczny jest zarys gąsienic. Jaja nic zapłodnione nic zmieniają swojej początkowej barwy. Tuż przed wylęgiem gąsienicy jaja stają się pcrlowohiałe (rys. 8.82). Samica może złożyć do 630 jaj. naj-

Rysunek 8.81

Brudnica mniszka Lymantria monacha L A - samiec. B - samica (wg Pruttera. 1953)