48542 Obraz (1560)

?48 Anali/u przychodów

do wskaźnika, powinien odpowiadać specyfice sektora. Są sektory, w których nowe produkty pojawiają się bardzo często (np. nowe modele samochodów), i są takie, w których procesy te zachodzą bardzo wolno (np. hutnictwo).

Wysoka wartość wskaźnika nowości produkcyjnych świadczy o możliwości generowania wyższych przychodów firmy w przyszłych okresach.

7.7. Siła dochodowa firmy

W dobrym zarządzaniu przychodami firmy i planowaniu ich wielkości na przyszłe okresy bardzo pomocna jest informacja, jaki powinien być minimalny przychód ze sprzedaży lub jaka powinna być minimalna ilość sprzedaży, aby pokryć koszty produkcji i działalności firmy. Wiąże się to z określeniem siły dochodowej przedsiębiorstwa.

Siłą dochodową przedsiębiorstwa nazywamy jego zdolność do ciągłego osiągania zysków. Siła dochodowa firmy jest tym większa, im wyższe są jej przychody ze sprzedaży w stosunku do progu rentowności [Szczepaniak, 1992, s. 931. Dlatego aby ocenić tę siłę, należy określić próg rentowności firmy. Zależy on od rozmiarów przedsiębiorstwa, które wpływają na poziom kosztów stałych, oraz od rozmiarów produkcji, a więc cen uzyskiwanych ze sprzedaży produktów, i kosztów zmiennych, zależnych od ilości wyprodukowanych i sprzedanych produktów. Rozmiary przedsiębiorstwa są wyznaczane przez takie parametry, jak:

•    liczba zatrudnionych pracowników;

•    wartość majątku trwałego;

•    rozmiary rozbudowanego zaplecza socjalnego;

•    obszar, jaki zajmuje przedsiębiorstwo;

•    organizacja;

•    rozmiary zaplecza technicznego, handlowego itp.

Wszystkie te elementy są nośnikami stałych kosztów przedsiębiorstwa. Są one w dużej mierze niezależne od rozmiarów produkcji czy liczby wykonywanych usług. Na podstawie tych stałych elementów jest prowadzony proces wytwarzania produktów, będących przedmiotem sprzedaży. Mogą to być np. usługi materialne lub niematerialne, produkcja wyrobów albo zakup towarów w celu ich dalszej odsprzedaży. Powoduje to powstawanie dalszych kosztów, ale zależnych już od rozmiarów obrotu. Przykładowo, każdy zbudowany w stoczni statek wymaga zakupienia odpowiedniej ilości blach, gazów technicznych, energii elektrycznej, odpowiedniego wyposażenia w silnik, urządzenia nawigacyjne, urządzenia chłodnicze itp. Są to koszty zmienne. Koszty zmienne zmieniają się proporcjonalnie do ilości wyrobów’. Różnicę między ceną uzyskaną ze sprzedaży produktu

’’ Problemy kształtowania się kosztów stałych i zmiennych w krótkim i długim okresie w przedsiębiorstwach w gospodarce rynkowej są opisane m.in. w: D.R. Kamerschen, R.B. McKenzie, C. Nardinclli,

ii    kosztami zmiennymi tego produktu nazywamy marżą brutto. Dla pojedynczego pioduktu:

Marża brutto = Przychód ze sprzedaży produktu - Koszty zmienne.

Żeby działalność firmy była rentowna, suma marż brutto powinna być wyższa od urny kosztów stałych:

Ml

X Mli, > ks,

0    I

gilzie:

MU,    —    marża brutto produktu t,

1    —    kolejny produkt 1,2, ...,    m,

iii    —    ilość sprzedanych produktów,

L\    —    koszty stałe.

Inaczej mówiąc, firma powinna sprzedać taką ilość wyrobów po określonej cenie, aby zapewnić sobie zwrot kosztów' stałych i zmiennych oraz osiągnąć zyski.

Jeśli chcemy, aby firma osiągała zyski, jej sprzedaż powinna być wyższa od tzw. progu rentowności. Próg rentowności określa punkt wyrównania, punkt, w którym przychody ze sprzedaży produktów są równe sumie kosztów stałych i zmiennych.

Realizacja przychodów powyżej progu rentowności przyniesie przedsiębiorstwu /yski. Im wyższe są przychody w stosunku do progu rentowności, tym większa jest siła dochodowa przedsiębiorstwa.

Próg rentowności (break even point) można określić w' kategoriach liczby jednostek produktu, wartości przychodów ze sprzedaży lub stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych. Algebraiczne określenie progu rentowności wyraża się następującymi wzorami [Poradnik przygotowania..., 1986, s. 284 i nast.]:

I. Próg rentowności określony liczbą jednostek produktu:

cj-kjz'

2. Próg rentowności określony wartością przychodów ze sprzedaży:

BEP =

ks

cj-kjz'

cj

3. Próg rentowności określony procentem wykorzystania zdolności produkcyjnych: fes

BEP =-x 100,

r-kjzx

Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ „Solidarność”, Gdańsk 1991, s. 538 i dalsze. W niniejszym rozdziale przyjęto pewne uproszczenia stosowane w literaturze, zob. np. K. Obłój, 1993, s. 98 i dals/r; M. Dobija, 1994, s.128 i dalsze.