54460 skanowanie0049 (22)

535

DZIECI

czalności, to jednak nie wpływają nań w dużym stopniu⁹. Mierzono właściwości przybranych rodziców i rodzin adopcyjnych (poziom ich wykształcenia, status społeczno-ekonomiczny, cechy osobowości i tym podobne) i okazało się, że nie są one wystarczająco jednorodne, żeby kształtować u bliźniąt jednojajowych jednakowe osobowości i typy temperamentu¹⁰. Bliźnięta jednojajowe nie są celowo oddawane rodzinom, które zachęcają je do bawienia się naszyjnikami czy do kichania w windzie. Jeszcze ważniejszy wydaje się fakt, że rodziny bliźniąt jednojajowych, które zostały rozdzielone tuż po urodzeniu, nie są do siebie podobne w większym stopniu niż rodziny bliźniąt dwujajowych, które również rozdzielono zaraz po przyjściu na świat, a jednak między bliźniętami jednojajowymi występuje znacznie więcej podobieństw^{1 2}. Najistotniejsze jest jednak to, że niezależnie od wszystkiego odmienne środowiska rodzinne nie prowadzą do różnic w poziomie inteligencji ani w cechach osobowości dorosłych dzieci (o czym się przekonamy przy okazji rozważań nad drugim prawem genetyki behawioralnej), więc taka argumentacja okazuje się niezbyt przekonująca.

Jeśli zaś chodzi o kontakty między rozdzielonymi bliźniętami, to mało prawdopodobne, aby sporadyczne spotkania dwóch osób mogły zmieniać ich poziom inteligencji czy osobowość. Niezależnie od tego spostrzeżenia nie stwierdzono korelacji między liczbą kontaktów a stopniem podobieństwa między bliźniętami¹². A co z oczekiwaniami rodziców, przyjaciół i rówieśników? Elegancką weryfikację tej hipotezy umożliwiają nam bliźnięta jednojajowe, które uważano błędnie za dwujajowe do czasu, kiedy testy genetyczne wykazały, jak jest naprawdę. Jeżeli to oczekiwania otoczenia są źródłem podobieństwa bliźniąt jednojajowych, to takie osoby powinny wyraźnie się od siebie różnić. Jeśli jednak podobieństwo ma podłoże genetyczne, to takie bliźnięta powinny być do siebie bardzo podobne. Okazuje się, że badane bliźnięta są do siebie równie podobne jak wtedy, kiedy rodzice od początku wiedzieli, że ich dzieci są parą bliźniąt jednojajowych¹³. Ponadto nie stwierdzono istnienia korelacji między bezpośrednimi miarami podobieństwa w traktowaniu bliźniąt przez rodziców a miarami występujących między nimi podobieństw w poziomie inteligencji i cechach osobowości¹⁴. Wreszcie, wspólne łożysko może różnicować bliźnięta jednojajowe, a nie upodabniać je do sie-

1

ę * Plomin i in., 2001.

¹⁰    Bouchardiin., 1990; Plomin, 1991;^: Plomin, 1994; Plomin i Daniels, 1987.

2

   Bouchard iin., 1990; Pedersen i in., 1992.

¹²    Bouchard i in., 1990; Bouchard, 1998.

¹³    Scarr i Carter-Saltzman, 1979.

¹⁴    Loehlin i Nichols, 1976.