55480 strony58 59

i maksymalizacji liczby podmiotów gospodarczych. Decyzje motywowane tymi dążnościami prowadzą do równowagi działalności gospodarczej [Domański 1990, s. 42].

Istotą dzieła Loscha jest. konstrukcja krajobrazu ekonomicznego. Losch wykazał, że nawet gdyby świat był gładką kulą, lokalizacje różnych rodzajów działalności ekonomicznej nie byłyby rozmieszczone równomiernie. Korzyści ekonomiczne specjalizacji i produkcji masowej prowadzą w' efekcie do lokalnych koncentracji, których liczba jest ograniczona na skutek szukania oszczędności na kosztach transportu, które same skłaniają do pewnego rozproszenia [Ponsard 1992, s. 14].

a)    b)

Rys. 11. a) Teoretyczny układ krajobrazu gospodarczego; b) Teoretyczny układ krajobrazu gospodarczego z pominięciem sieci rynkowej Źródło: A. Losch 1961, s. 136

Idealnym ekonomicznie kształtem obszaru rynkowego jest zdaniem Loscha sześciokąt (heksagon). Szcściokąt minimalizuje odległości od centrum do wszystkich punktów wewnątrz wieloboku - wywołuje to tym samym maksymalizację popytu ludności zamieszkującej analizowany obszar. Sieć

heksagonów pokrywa bez reszty rozpatrywaną powierzchnię (rys. 11). Opierając się na tak rozplanowanej przestrzeni, Losch rozpatrywał lokalizację większej liczby zakładów związaną z rynkiem lokalnym (lub regionalnym), przyjmując za kryterium maksymalizację zysku, rozumianąjako maksymalizacja sprzedaży.

2.4. Układ terytorialny działalności W. Isarda

Omówione wcześniej teorie A. Webera i A. Loscha poszukiwały wyjaśnień procesów rozmieszczenia przemysłu, przyjmując tylko jeden z czynników jako zmienny: koszty produkcji lub ceny zbytu, zakładając, że drugi jest niezależny od lokalizacji. Jest oczywiste, że w praktyce oba elementy są zmienne. Dlatego najbardziej zbliżone do rzeczywistości są teorie, w których jako kryterium przyjmuje się maksymalizację zysku (rys. 6c). W tym kierunku zmierzały prace wielu teoretyków, spośród których należy przede wszystkim wymienić W. Isarda |I965],

Teoria lokalizacji Isarda powstała pod wpływem teorii Loscha. Przedstawił ją w wydanej w 1956 r. pracy zatytułowanej Location and Space - Economy. (ilówną rolę w koncepcji Isarda odgrywa pojęcie nakładów transportowych. Nakładem transportowym nazywa on przemieszczenie jednostki wagi na jednostkę odległości (np. tonokilometr). Oznacza to, innymi słowy, wysiłek lub usługę względem czynników produkcji, niezbędną do pokonania przestrzeni, która stawia opór.

W procesie produkcji wymagana jest praca w określonym miejscu, kapitał w określonym miejscu, grunty, umiejętności organizacyjne i wreszcie nakłady transportowe, tj. zespół usług potrzebnych do przemieszczenia czynników produkcji do określonych miejsc. Nakłady transportowe trzeba traktować jak każdy inny zbiór nakładów w procesie produkcyjnym, na równi z pracą, kapitałem, ziemią i przedsiębiorczością.