57514 IMGv81

B

roz.

metod, w których podstawą procesu wychowawczego pismo, bądź metod, I pośrednictwem których osobowość dziecka H w pierwszej kolejności na podstawie języka migowego.

I ■ WYCHOWANIE DZIECI NIESŁYSZĄCYCH W PRZEDSZKOLU

W ujęciu historycznym, prekursorami wychowania przedszkolnego^! w starożytności byli P a ton (427—347) ze swą koncepcją wychowa-'^ nia państwowego oraz Arystoteles (384—322) określając w Polityce zasady wychowania rodzin, .ego oraz fazy rozwoju psychofizycznego dzieci

W czasach nowożytnych wymienić należy: Jana Amosa Komeńskiego (1592—1670), który po raz pierwszy opracował zagadnie- 3 nie wychowania dzieci w wieku przedszkolnym w wydanym w 1631 r. Informatorium szkoły macierzystej oraz zawarł w Wielkiej Dydaktyce 1 (1657 r.) zasady wychowania dzieci do lat sześciu; pastora Johana Friedricha Oberlina (1740—1836) — założyciela pierwszej^-^ ochronki dla dzieci pracujących rodziców; Friedricha Wilhelma Augusta Fróbla (1782—1852), który uzasadnił doniosłą rolę żaba- , wy oraz założył w 1837 r. w Blankenburgu tzw. ogródek dziecięcy; wreszcie Marię Montessori (1870—1962), twórczynię j koncepcji wychowania przedszkolnego zastosowanej w założonym przez siebie w 1907 r. domu dziecka.

Koncepcja przedszkola ewoluowała począwszy od ochronki, (przechowalni) z przewagą zadań przede wszystkim opiekuńczych poprzez preparandę do szkoły elementarnej, aż po instytucję pełniącą zarazem funkcję opiekuńczą, wychowawczą i kształcącą | silnym związkiem z procesem wychowania dokonującym się w rodzinie *.

Istotą wychowania w przedszkolu jest zapewnienie dzieciom; „... wszechstronnego rozwoju fizycznego, umysłowego, społeczno-moral-Bffig i estetycznego, przyczyniając się zarazem do kształtowania ich i wołi” z uwzględnieniem szczególnie ważnego zadania, jakim jHft wyrównanie deficytów i braków w rozwoju.

Do podstawowych celów wychowania przedszkolnego C. Kupisie-w*cz zalicza:

H zapewnienie dzieciom pełnego rozwoju osobowości, a przede isazystkiai zaspokojenie ich potrzeb intelektualnych, emocjonalnych, społecznych i kulturalnych;

I c. K jne-Micz, Szkolnictwo w procesie przebudowy, Warszawa 1982, 8. 23.

H ■B9 o. Exon, B. Haliey, A study of nursery education, London Metfauen Educartjonal. i 18. Cyt. za C. Kupłaiewicz, Szkolnictwo.:^

2)    rozwinięcie sprawności komunikacyjnej dzieci;

3)    wpojenie dzieciom norm etycznych niezbędnych człowiekowi w jego kontaktach z otoczeniem;

4)    przygotowanie dzieci do nauki i pracy w sposób uwzględniający ich możliwości i zainteresowania”".

Na tle historycznego zarysu rozwoju koncepcji wychowanie przed-szkolnego dziecka nie upośledzonego inaczej prezentuje się prohlriMi tyka wychowania przedszkolnego w surdopedagogice, choć nie brak ttt analogii. Wychowaniu w przedszkolu specjalnym przyświecają te same cele co w przedszkolu masowym. W surdo wy chowani u dominuje jednak cel drugi, którym jest rozwój komunikacji jako podstawowego warunku realizacji celów pozostałych. Ponadto w surdowychowaniu okresu przedszkolnego, z uwagi na znaczenie, jakie ma dla rozwoju mowy pierwszy rok życia dziecka, wyróżnia się dwa okresy — do 3 roku życia ze szczególnym uwzględnieniem 1—2 roku i od 3—4 roku życia do pójścia dziecka do szkoły*¹.

• {Pierwszą ochronkę dla dzieci słyszących utworzono w Warsząwie-w 1839 r. Pierwsze przedszkole dla dzieci z uszkodzonym słuchem powstało w Polsce także w Warszawie w 1919 r., założone przez Julię ¹ Manczarską²⁸ w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych.yJ, Map-czarska organizując przedszkole specjalne wzorowała się na przedszkolach masowych. W pracy ^przedszkola nawiązywała do koncepcji wychowawczych M. Montessori i O. Decrolyesgo przystosowując je do potrzeb psychofizycznych dziecka niesłyszącego. Praca z dzieckiem odbywała się z pomocą metody syntetyczno-analitycznej stosowanej w tym czasie w Warszawskim Instytucie^ W sąsiadującej ojczyźnie metody oralnej pierwsze przedszkole zostało założone o 25 lat wcześniej, to jest w 1894 r., przez Th. S. Plateau **. ^Po II wojnie światowej pierwsze przedszkole dla dzieci niesłyszących zostało założone w Łodzi w 1947 r. W roku 1949 powstały kolejne przedszkola w Wejherowie, Poznaniu, Warszawie*⁴. W 1984 r. notujemy w Polsce 9 przedszkoli tego typu, w tym jedno bez internatu w Katowicach-Brynowie, po dwa w Warszawie i we Wrocławiu. W internacie we Wrocławiu znajdują opiekę

*° C. Kupisiewicz, Szkolnictwo..., jw., s. 27—28.

« Patrz także A. Lówe, Gehórlose, ihre Bildung u. RehabUitation [w] Sonder-pedagogik 2. Stuttgart 1974, s. 88.

⁸² J. Manczarska, Przedszkole dla głuchoniemych w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, „Nauczyciel Głuchoniemych i Niewidomych". Organ Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół dla Głuchoniemych i Niewidomych w Polsce. Rok VIII, Warszawa, Styczeń—Marzec 1931, nr 1.

a H. Breiner, Vorschulische Betreung Hdrgeschddigter Kinder in DeutschI land, Berlin 1974, s. 57.

^u K. Kirejczyk, Początki rehabilitacji małego dziecka z wadą słuchu w PRL [w] Problemy diagnozowania i rehabilitacji małego dziecka z wadą słuchu, Materiały II Krajowego Sympozjum Psychologu Defektologicznej, Szczecin 1977.