57630 skanuj0012 (342)

ŚCISKANIE METALI KRUCHYCH

Sposób przeprowadzenia próby jest w lym przypadku laki sam, jak opisany w pkl. 3.6. Wykres ściskania sporządzony przez, urządzenie rejestrujące nut posiać pokazaną na rys. 3.4. Początkowo wykres jest prawic prostoliniowy i

lekko odchylony od osi sil. Następnie coraz bardziej zakrzywia się, urywając się nagle w pewnym punkcie z. powodu zniszczenia próbki. Kształt próbki bezpośrednio przed znisz.czcnichi jest lekko beczkowaty. Świadczy to o istnieniu niewielkich odkształceń plastycznych. Jednak materiały kruche (np. żeliwo) nie mają wyraźnej granicy plastyczności. Wyznaczenie umownej granicy sprężystości i umownej granicy plastyczności możliwe jest podczas próby ścisłej metodami opisanymi w pkl 3.6. Początki zniszczenia próbek z. materiałów kruchych zaczynają się u ich podstaw. W przypadku kruszenia się części bocznych odsłaniają się nienaruszone części próbki w postaci stożków.

Większość metali i ich stopów doznaje podczas ściskania pęknięcia poślizgowego (ścięcie). Pęknięcie poślizgowe poprzedzone jest odkształceniami trwałymi wywołanymi naprężeniami stycznymi występującymi w przekrojach nachylonych pod kątem 45' do kierunków naprężeń głównych i zachodzi pod »litin •Mil.mym do kula nachylenia łych przekrojów. Metalami wykazującymi Mhlilłyt in pnili/gnwc si| np. mosiądz, i żeliwo wyższej jakości. Niektóre metale i lufc «iu|i» uli ||.i|i| podczas próby ściskania pęknięciu rozdzielczemu. Pęknięcie fŃftjMfrh/n /ncllnilzi w przekrojach prostopadłych do kierunków głównych Wydln/Mint Ponieważ największe wydłużenia próbki zachodzą w kierunku

............. ilu tworzących, złom rozdzielczy przebiega wzdłuż tworzących. W

i*«'U ii Ii pi/ypiidkucli pojawia się w wyniku ściskania złom kruchy, jak np. w ł i*d'km li /ii siali hartowanych' Najczęściej obserwowane kierunki rys i pęknięć *■ ............... 3.5.

a)    b)

Mn |Kii|»jiiwic próby ściskania metali kruchych otrzymuje się wartość ■In i.|.i<iiiiii nl»w:z!|cego próbkę, a zatem i wytrzymałość na ściskanie. Cechu i. n ii 1.1 ydyi /.mi maicrialów kruchych jest ich większa wrażliwość na rozckt-

...........- im (ciskanie, tzn. że: R, > R_m. I lak na przykład:

•lin łi llwii ll_t — (3 + 4) ill.i Iwinnu K, => (3    10)/?^.

lllit ./kin /<,, * 10 R„. v

I. _t pi.iównamii wyników na ściskanie ir/.cba pamiętać, że wytrzymałość na ■ i unii /uleży ml wymiarów próbek i dlatego możliwe jest porównywanie 1111 li ii • laidtió otrzymanych na próbkach gcomolryezitlc podobnych.

PR/UPROWADZEŃIli PRÓltY

I ■ ■.. I pi/yMijpieniem do wykonania próby trzeba dokonać pomiarów r. iili Nuniuli-ę próbki mierzy się śruhi) mikromctryczini z dokładnością In ilu' inni Pniniiiry średnicy próbek krótkich przeprowadza się w jednym u. i ..i dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach i jako średnicę nomi* ilin| ,milil.| pi/yjituijc się wartość średnią z obydwóch wymiarów. Średnicę i.i ni. illnulDj (dó próby ścisłej) należy zmierzyć w dwóch wzajemnie prosln-