57965 P1010200 (3)

3. Wzrost

W młodym wieku jarzębina rośnie bardzo szybko. Wzrost na wysokość od 20 roku staje się coraz wolniejszy, a po osiągnięciu 10—16 m wysokości ustaje. Dożywa ona 80-100 lat osiągając pierśnice 40 cm (Materiały ETH). Odmiana var. glabrata osiąga 3—4 m wysokości, przyjmując postać krzewu lub niskiego drzewka (Pawłowski 1952).

4. Odnawianie

Jarzębina należy do ważnych gatunków ochronnych (przedplonowych), szczególnie zaś w górach, gdzie jest jedynym drzewem liściastym pełniącym tę rolę. Zawdzięcza to dużej odporności na śniegołomy i niskie temperatury. Pod jej osłoną odnawia się dobrze: świerk, modrzew i limba. Może być również wykorzystywana jako osłona dla dębu, który ją z czasem przerasta.

W Szwajcarii jarzębina okazała się cennym gatunkiem przy odnowieniu luk powstałych w drzewostanach w wyniku mrozów, a także jako gatunek wykorzystywany przy zabudowie przeciwlawinowej (Materiały ETH).

Odnawia się głównie samosiewnie, często rozsiewana jest przez ptaki. Rozmnaża się też przez odroślą korzeniowe, pniowe i odkłady. Jako gatunek świa-tłożądny jest spotykana w uprawach i młodnikach często w formie przedrostów, później przerośnięta przez gatunek główny wydziela się, pozostaje jedynie na skraju drzewostanów i w miejscach przerzedzonych.

Jarzębina jest ważnym gatunkiem biocenotycznym (w zimie owoce jarzębiny stanowią często jedyny pokarm dla ptaków), a także podnoszącym walory estetyczne lasu. Z tego względu zasługuje na popieranie. Sadzimy ją jako jedno-lub dwulatki. Jednakże jarzębina jest rzadko hodowana w szkółkach leśnych, dlatego też w praktyce zalecać należy przesadzanie samosiewek. Wysadzamy ją na skrajach upraw, przy drogach i pasach rozdzielających duże kompleksy upraw sosnowych. Glebę przygotowujemy w talerze, a sadzimy w jamkę.

Jarzębina spełnia bardzo ważną rolę jako gatunek ochronny przy górnej granicy lasu. Obecnie w Sudetach (Góry Izerskie, Góry Bialskie i Grupa Snieżnika) tworzy po obumarłym świerku regeneracyjną formę zastępczą lasu gómoreglo-wego o olbrzymim znaczeniu ochronnym dla lasów górskich (Szymański 1991). Podobną rolę odgrywa także w Gorcach.

1. Występowanie

Jest gatunkiem północno-amerykańsldm. Występuje we wschodniej (atlantyckiej) części Ameryki Północnej. W zasięgu pionowym dochodzi najwyżej w Appalachach do 1600 m npm. W swojej ojczyźnie występuje głównie jako składnik lasów mieszanych, a jego lite drzewostany spotyka się rzadko.

Dąb czerwony sprowadzono po raz pierwszy do Szwajcarii w roku 1691. W Polsce uprawiany jest od około 1800 roku (Bellon i in. 1977).

2. Wymagania siedliskowe

Klimat

Pod względem wymagań klimatycznych zbliżony jest do naszych dębów rodzimych, lecz zdaniem Kostlera (1956) lepiej czuje się na obszarze zasięgu buka.

Uważa się także, iż wymaga klimatu cieplejszego i bogatszego w opady niż na terenach występowania dębów rodzimych (Materiały ETH).

Światło

Wymaga dużo światła, ustępuje jednak pod tym względem dębowi szypuł-kowemu, a zbliża się do dębu bezszypułkowego. W młodości znosi ocienienie boczne, nie toleruje natomiast górnego (Bellon i in. 1977).

Temperatura

Dąb czerwony jest gatunkiem mrozoodpomym, wytrzymuje nawet temperatury -40°C. Uszkodzenia siewek przez przymrozki nie są groźne, gdyż po przemarznięciu tworzą się zdrowe pączki i pędy, które zastępują uszkodzone (Bellon i in. 1977).

Gleba

Jego wymagania glebowe są małe, może dobrze wzrastać na glebach lekkich, ale najlepsze efekty osiąga na piaskach gliniastych i glinach piaszczystych umiarkowanie wilgotnych i próchniczych. Nie znosi suchych gleb piaszczystych ani gleb z wodą zastojową. Ma zatem mniejsze wymagania niż dąb szypułkowy, a także niż dąb bezszypułkowy i zbliża się pod tym względem do sosny zwyczajnej.

Badania wykazały (Bellon i in. 1977), że najlepsze warunki siedliskowe dla wzrostu dębu czerwonego istnieją na glebach płowych, w których glina występuje na głębokości 45-80 cm, a woda gruntowa poniżej 250 cm, oraz na glebach murszowo-glejowych, lżejszych niż poprzednie, ale o poziomie wody gruntowej w granicach 140-160 cm.