58555 P1170400

324 KAROL IRZYKOWSKI

Polemizując z senatorem Posnercm⁷ o właściwy sposób uczczenia pamięci N. Źmichowskiej, uznał się sam za zwycięzcę, ponieważ: wygrzebał w jej przeszłości kompleks homoseksualny i oto zaraz Źmichowska stała się popularną, posypały się zamówienia na wydanie jej utworów, oczywiście z przedmową Boyal Oto Boyowska miara: skandal jest środkiem godziwym, ponieważ jest praktyczny — wzmaga nakład! Taką miarą Boy sam siebie stawia w sąsiedztwo Mniszkówny i Zarzyckiej. Nad S. Szpotańskim^s tryumfuje, że gdyby on, Szpotański, był napisał przedmowę do nowego wydania dzieł Mickiewicza, miałby w «Ku-rierze Warszawskim» felieton pochwalny, ale tylko jeden, natomiast o przedmowie Boya to pismo zamieściło felietonów aż pięć i jeszcze kilka. Ten rachunek wyrwał mu się z głębi praktycznego serca! Tutaj mamy miarę — krzyku.

Literat, póki nosił długie włosy, był niepraktyczny i miał to sobie za zaszczyt. Był w tej jogo niepraktyczności, wyrodniejącej w niezaradność, jednak pewien symbol chlubnego zawodu — jak u rabina starej daty, którego żona handlowała skórkami zajęczymi, aby on miał czas mierzyć rozwartość ramion Pana Boga. Nowoczesny literat, gdy się ostrzygł i zaczął się nosić ć la Wilde, stał się diablo praktyczny i co do wielu z nich dziwię się, czemu wy. Tak dalece nie zależało mu nu rzeczy samej, że potraktował swój głos tylko jako elaborat stylistyczny. [Przyp. K.I.j

Artykuł Akademia, izba czy figa z makiem przedrukował Boy w tomie Pijane dziecko we mgle (1929).

| Stanisław Posner (1870—1930) — działacz i publicysta PPS, W artykule Brązownicy («Wiadomoścł Literackie* 1929, nr 21) Boy odpowiadał na zarzuty wobec jego książki Ludzie żywi (1929), m. in. także Posnera w artykule Czy „odelgiwać"! («Ro-botnik* 1929, nr 9).

⁸ W artykule Osobliwy historyk («Kurier Poranny* 1929, nr 158); Stanisław Szpotański (1880—1930) — prozaik, publicysta. Jego polemika z Boyem liczyła aż pięć artykułów.

właściwie nie zostali kupcami, byliby robili lepszo interesy — są to przeważnie ci, którzy niegdyś przypadkiem wdepnęli w literaturą. Początkujący literaci mogą wziąć: sobie wzór z tego, jak Boy się urządza, aby od swego talentu wydlobyć jak największe procenty, jak umiejętnie włada reklamą — chociaż jego sława literacka i bez tego jest najautentyczniejszą w Polsce: płynie z „serca” ludu — a dławi głosy „szkodliwe”ⁿ; jak ten sam temat wałkuje i eksploatuje na wszelkie sposoby: dla niego kradł i urywał się spod szubienicy Villon, dla niego onanizował się Houssean, dla niego kochali się | piórem w ręku Mussrt i Georga Sand Więcej od jogo natrętnej, a zwanej pilną,

⁹    Obserwują nieraz, w jaki sposób Boy w swoich artykułach uwzględnia głosy przeciwne. Szeroko przytacza glosy, które mu nie są niebezpieczno (endeckie, klerykalno), pomija zaś lub tylko anonimowo i aluzyjnie przytacza głosy sobie niewygodne. (W. Lutosławski w dyskusjach tak samo robił,) Posługuje się wówczas metodą warszawską (Winawer, Słonimski): robi się z przeciwnika felietonowy typ i prawi się impertynencje jakiejś całej grupie, aby dosięgnąć tego jednego. Tę ostrożność nakazuje Boy także swoim poplecznikom; p, Krzywicka w artykule pt, Nieznany pisarz [«Wiadomości Literackie* 1030, nr 11] (tj. Boy) przytacza moje zarzuty, lecz zamiast wymienić moje nazwisko, powiada: „pewien krytyk”, [Przyp. K.I.]

Wincenty Lutosławski (1883—-1954) — filozof nawiązujący do polskich mesjanistów XIX wieku (naród jako zespól duchów najwyższą wartością); Bruno Winawer (1883—1944) — prozaik, komediopisarz, popularyzator fizyki. Recenzje z jego komedii zob. w wyborze Szpotańskiego; Irena Krzywicka (ur, 1904) — powieściopisarka, publicystka, brała udział w akcjach Boya,

10    Franęois Villon (ok. 1432—po 1463) — poeta francuski, prowadzący awanturniczy tryb żyda. Pisał i nim Boy w Mózgu i pici (1926) i tłumaczył go; Co do Rousseau, w tej sprawie wypowiadał się Boy w szkicu Jan Jakub Rousseau „Wyznania” (Mózg i pleć); Alfred Musset (1810—1857) — francuski poeta i dramaturg, którego romans z pisarką George Sand (1804—1876), po zerwaniu, owocował m. in. w jego lirykach i którego echa widać także w twórczości Sand,