59613 Obraz2 (35)

czerwone). W piśmiennictwie używany jest często skrót ST (slow twitch){W dużych jednostkach motorycznych pogrupowane są natomiast włókna o zgoła odmiennej charakterystyce. Zaopatrywane są w energię głównie dzięki procesom beztlenowym. Wobec szybkiego wyczerpywania się substratów energetycznych są więc szczególnie wrażliwe na zmęczenie. Mogą jednak rozwijać duże wartości siły i kurczą się z dużą prędkością. Włókna te nazywane są szybkomeczliwymi lub szybkokurczliwytni (skrótowo mówi się o nich włókna szybkie lub włókna białe). Używany jest również skrót FT (Jasi twiich). Do włókien szybkich zaliczane są również włókna, których własności, szczególnie męczliwość, mają pośredni charakter i upodobniają je do włókien wolnych.

Proporcje występowania obu typów włókien zależą od rodzaju mięśnia, a przede wszystkim jego przeznaczenia. I tak większy' procent włókien szybkich znajduje się w mięśniu obszernym bocznym (m. yastus laieralis) niż, na przykład, w mięśniu płaszczkowatym (in. sokus\.

Proporcje obu rodzajów włókien różnią również poszczególnych ludzi. Jest to cecha zdeterminowana genetycznie. Co prawda, w piśmiennictwie dotyczącym biomechaniki i fizjologii pojawiają się czasem doniesienia o wpływie treningu na skład włókien mięśniowych, ale wśród badaczy nic ma w lej kwestii jednomyślności. Zwykle przyjmuje się, że, o ile w ogóle taka transformacja jest możliwa, dotyczy raczej przekształcania się włókien (a właściwie całych jednostek motorycznych) szybkich w wolne. Okazuje się więc. że nawet usilne starania poparte niebywałą pracowitością nie z każdego mogą uczynić mistrza w konkurencjach o wyraźnie szybkościowym lub wytrzymałościowym charakterze.

Mikroskopowy mechanizm skurczu mięśnia

Pojedyncze włókno mięśniowe (średnica 10 - 100pin) składa się z równoległych włókienek (miofibryllił. o jeszcze mniejszej średnicy' (0,5 - 2pm). W obrazie mikroskopowym na całej długości miofibrylłi dostrzec można poprzeczne prążki (stąd nazwa mięsień poprzecznie prążkowany!) tworzące regularny wzór. Pomiędzy dwoma cienkimi prążkami (tzw. błony 2) można wyróżnić najmniejszy kurczliwy element struktury mięśnia -

_    ---- "*■-—    —------------.------T-—-    I

/sarkomę?^ W sarkomerze sąsiadują ze sobą nici aktyny (fiiamenty cienkie) i miozyny (filainent gruby). W wyniku pow-stawania tzw. mostków między tymi oboma rodzajami białek^,błony Z są ściągane do siebie -generowana jest siła. Wartość siły zależy od wzajemnego położenia nici aktyny i miozyny, a co za tym idzie od długości sarkomeru.

Jlyc.S. Sorkomer w różnych położeniach.

1