60620 Rozdział Pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynnosci
1

7.    Do włosów suchych i przetłuszczonych z tendencją do łupieżu można stosować szampony lecznicze oparte na olejach lub /. dodatkiem siarczków selenu, siarki, dziegciu; szampony lecznicze stosować zawsze po konsultacji z lekarzem.

8.    Można stosować do mycia włosów całe jajka lub żółtka z dodatkiem kilku kropli soku z cytryny.

9.    Suszyć włosy w sposób naturalny, wycierając ręcznikiem i pozostawić lekko osuszone włosy na powietrzu o temperaturze pokojowej aż do wyschnięcia.

10.    Jeżeli używamy do saszenia włosów suszarki, należy nastawić na niezbyt wysoką temperaturę, aby nic przesuszać włosów.

11.    Szczotkowanie włosów codziennie powinno odbywać się w przypadku włosów zdrowych, nie szczotkować włosów tłustych i cienkich, łamliwych.

12.    Szczotki powinny być z włosia (nie druciane) i należy dbać o czystość szczotki.

13.    Grzebienie do czesania włosów należy utrzymywać w czystości (codziennie myć grzebień).

14.    Szczotki i grzebienie traktować jako przedmioty osobistego użytku.

Włosy czesze się szczotką lub grzebieniem, uwzględniając nawyki pacjenta. Należy czesać jc zawsze po umyciu i przynajmniej 1-2 razy w ciągu dnia. Czesanie pobudza krążenie w skórze głowy, usuwa złuszczony naskórek i brud, łagodzi świąd. Styl uczesania powinni móc dobrać sami pacjenci. W przypadku gdy pacjenci są napromieniowani lub poddawani chemioterapii, co powoduje wypadanie włosów, należy stosować grzebienie o szeroko rozstawionych i tępo zakończonych zębach.

(Częstość mycia włosów zależy od stanu i przyzwyczajeń pacjenta. Można umyć włosy podczas kąpieli pod prysznicem, w wannie lub w czasie mycia całego ciała w łóżku lub też w pozycji siedzącej pochylonej nad umywalką. Pielęgniarka powinna umieć doradzić zastosowanie odpowiedniego szamponu, odżywki do włosów. Szczególnej troski wymagają w tym zakresie pacjenci nieprzytomni, unieruchomieni i chorzy psychicznie.

Jeżeli w szpitalu znajduje się zakład fryzjerski, pacjent powinien mieć ułatwiony dostęp do usług fryzjerskich, gdy wyrazi na to ochotę.

Higiena jamy ustnej i zębów

Higiena jamy ustnej i zębów jest podstawą zapobiegania próchnicy zębów i chorobom przyzębia i jest bardzo w'ażna zc względów estetycznych i zdrowotnych.

Podstawowym zadaniem w profilaktyce jest zapobieganie powstawaniu płytki nazębnej (płytki bakteryjnej). Płytka nazębna jest to nagromadzenie się bakterii przytwierdzonych do podłoża — powierzchni zęba. Rozwój płytki nazębnej następuje przez wzrost, podział i przyleganie bakterii.

Higiena jamy ustnej to utrzy manie w czystości uzębienia, a także języka, błony śluzowej i gardła. Czystość jamy ustnej pozwala na utrzymanie prawidłowej wil-

golności i tym samym zapobiega rozwojowi infekcji. Zaburzenia wilgotności jamy ustnej mogą być skutkiem wielu chorób przewodu pokarmowego, mogą też występować u pacjentów odwodnionych, gorączkujących. Zapewnienie czystości jamy ustnej odbywa się przez usuwanie resztek pokarmu znajdującego się w przestrzeniach międzyzębowych, przerwanie rozwoju bakterii na dziąsłach, szyjkach zębowych i języku, co w efekcie chroni przyzębie przed stanem zapalnym. Przyzębiem określamy zespól tkanek, w skład których wchodzą: dziąsła, więzadła ozębnowe, ozębna, cement pokrywający korzeń zęba oraz wyrostek zębodołowy. Rozwój bakterii stwarza ognisko zapalne, zagrażające funkcjonowaniu poszczególnych narządów i całego organizmu. Ponadto zapalenie przyzębia powoduje krwawienie dziąseł, tworzenie się patologicznych „kieszonek”, stanowiących nowe ogniska zapalne, i uszkodzenie więzadeł ozębnowych. Prowadzi to do poszerzenia i wytwarzania nowych ognisk zapalnych, rozchwiania i wypadania zębów, a następnie do destrukcji i zanikania wyrostków zębodołowych.

1.    Czyszczenie uzębienia powinno się odbywać po każdym posiłku. Co najmniej 2 razy dziennie po śniadaniu i kolacji.

2.    Do czyszczenia używać wody lekko ciepłej, rozpoczynać od przepłukania jamy ustnej, co pozwala usunąć resztki pokarmu.

3.    Jeżeli pacjent nie współpracuje, należy płukanie jamy ustnej przeprowadzić z. jednoczesnym odsysaniem używanego płynu, co zapobiega zachłyśnięciu się pacjenta.

4.    Przy toalecie jamy ustnej u pacjenta nieprzytomnego powinna pomagać druga pielęgniarka, która rozpyla płyn do jamy ustnej i jednocześnie zapewnia odsysanie zastosowanego płynu.

5.    Po wstępnym płukaniu stosować szczotkowanie, ustawiając szczoteczkę pod kątem 45° w stosunku do dziąseł tak. aby połowa włosia znajdowała się na zębach, a połowa na dziąsłach. Ruchem okrężnym z góry na dół przesuwa się szczotkę tak, aby szczecinka wchodziła między zęby (metoda (Tiartesa).

6.    Czyszczenie wraz z masażem należy wykonywać drobnymi ruchami okrężnymi od dziąsła ku dołowi w górnym luku zębowym i od dziąsła ku górze w łuku dolnym.

Ryc. IU. Czyszczenie zębów: u    metoda ruchów okrężnych, b — metoda ruchów obrotowo-wymiala-

jących. Szczotkę zwraca się do zębów i dziąseł pod kątem 45 stopni.

807