Rozdział Pomaganie pacjentowi w wykonywaniu czynnosci
2

Oczyszczanie zębów rozpoczynamy w kierunku od dziąseł do zęba, pamiętając o konieczności oczyszczenia pięciu powierzchni każdego zęba, tj. strony przylegającej do policzka, do języka, dwóch międzyzębowych (stycznych z zębem sąsiednim) i korony zęba.

Szczotkując uzębienie, należy pamiętać o obnażonych częściach szyjek zębowych, na których przy niedostatecznym oczyszczeniu tworzy się płytka nazębna. Szczotkowanie to także masaż dziąseł poprawiający stan ich ukrwienia, mający znaczenie w utrzymaniu zdrowej błony śluzowej jamy ustnej.

Czyszczenie języka

Czyszczenie języka powinno się odbywać równocześnie z myciem zębów. Dotyczy to w szczególności złogów na nim się znajdujących (tzw. język obłożony). W skład złogów wchodzi zrogowaciały, nic do końca /łuszczony nabłonek, wnikające resztki pokarmów i powstające w tych warunkach ogniska bakteryjne. Czyszczenie wykonuje się specjalnymi skrobaczkami językowymi, wykonując co najmniej sześć ruchów. Zaleca się stosować dwa ruchy pośrodku, dwa ruchy po każdej stronie języka. Wykonując czyszczenie języka, należy uważać, aby nie wywołać odruchu wymiotnego.

Czyszczenie zębów nitką

Czyszczenie zębów nitką zaleca się wykonywać co najmniej raz dziennie, najlepiej wieczorem. Zasadą jest trzymanie napiętej nitki palcami wskazującym i środkowym obu rąk. Do czyszczenia należy użyć ok. 35 cm nitki. Czyszczenie rozpoczyna się od włożenia nitki między sąsiadujące zęby, a następnie przesuwa się nitkę raz do przodu, raz do tyłu. Następnie nitkę naciąga się, opierając ją o boczną powierzchnię zęba i trzymając napiętą od góry do dołu, doprowadza się do dziąsła. Każdy ząb oczyszcza się sześciokrotnie. Po czyszczeniu płucze się jamę ustną, usuwając resztki pokarmowe i nalot.

Ryc. IIJ. Czyszczenie zębów nitki) stomatologiczną wg Disson.

Czyszczenie protez zębowych

Czyszczenia protez dokonuje się po każdym posiłku i zawsze przed spaniem. Zazwyczaj pacjenci myją protezy zębowe samodzielnie pod bieżącą wodą nad

umywalki) (ryc. 11.4a). Niektórzy pacjenci przed czyszczeniem moczą je w spccjal-nym płynie do protez zębowych. Miseczka czy inne naczynie powinno być dość głębokie, żeby zanurzyć całą protezę (ryc. 11.46). Podczas mycia i czyszczenia protez należy bardzo ostrożnie się z nimi obchodzić i nie dopuścić do ich upadku. Grozi to pęknięciem lub złamaniem. Pielęgniarka, wykonując zabieg czyszczenia i mycia protezy zębowej, powinna przenosić ją od pacjenta do umywalki w naczyniu, zapobiega to wyślizgnięciu lub upadkowi. Wskazane jest na dno umywalki położyć specjalną ścicreczkę, co zapewni złagodzenie upadku protezy.

Ryc. 11.4. Pielęgnacja protez zębowych: a — mycie protezy szczoteczką pod bieżącą wodą, h — pojemnik do przechowywania protezy.

Protezę zębową czyści się dokładnie szczoteczką specjalną lub do zębów, stosując pastę lub inny preparat czyszczący. Bardzo dokładnie czyścić należy wszystkie wyżłobienia protezy. Po oczyszczeniu protezy spłukuje się ją wodą bieżącą. Na życzenie pacjenta protezę zakłada się pacjentowi bądź pozostawia się celem przechowania w specjalnym naczyniu.

Wyjmowanie protezy zębowej

U pacjentów nieprzytomnych protezy zębowe wyjmuje się z uwagi na niebezpieczeństwo zadławienia lub zachłyśnięcia. Wyjęcie protezy dolnej ułatwia zlikwidowanie podciśnienia, które wytwarza się pomiędzy protezą a dziąsłem. W celu wyjęcia protezy należy uchwycić palcem protezę za płytkę protezy od wewnątrz (ryc. 11.5). Górną protezę wyjmuje się, chwytając ją i poruszając do góry i do dołu, a następnie lekko odrywa protezę od dziąsła i odwraca o 90° celem wyjęcia jej z jamy ustnej. Jeżeli proteza jest mocno dopasowana i jest ścisła, czasami trzeba zaczepić palcem wskazującym za płytkę protezy od tyłu, aby usunąć podciśnienie.

809