61550 logistyka zaopatrzenia9

—    podzespoły w magazynie,

—    produkcję w toku produkcji,

—    podzespoły w toku produkcji.

Produkty przeznaczone do wysyłki, czyli zapasy produktów, które w fazie kompletacji są gotowe do odbioru, takie jak wyroby finalne i części zamienne do serwisu nie są objęte powyższym zestawieniem. Wchodzą one w skład zapasów nieprodukcyjnych (handlowych).

Zapasy produkcyjne w firmie podlegają sterowaniu (planowaniu i regulacji), które obejmuje:

—    planowanie (polityka kształtowania zapasów, planowanie zapasów i przewidywanie),

—    zamawianie (składanie zamówień, zwiększanie i zmniejszanie rozmiarów zamówień),

—    magazynowanie (odbiór dostaw, fizyczna kontrola zapasów, ewidencja),

—    dysponowanie (odrzucanie i spis pozycji przestarzałych, wydawanie, dostarczanie do miejsca zapotrzebowania)⁸⁴.

W firmach mających ustabilizowaną produkcję możliwe jest określenie wysokości zapasów poszczególnych materiałów wystarczających do prowadzenia niezakłóconego procesu produkcyjnego (zapas minimalny) i zarazem górnego dopuszczalnego zapasu (zapas maksymalny, optymalny), którego przekroczenie powoduje określone konsekwencje finansowe⁸⁵.

Głównym „motorem napędowym” doskonalenia sterowania procesami logistycznymi, jak również nowych rozwiązań w tej dziedzinie jest dynamiczny rozwój informatyki i telekomunikacji. Zastosowanie na szeroką skalę technologii w systemach MRP spowodowało przyspieszenie rotacji do 6 razy, skrócenie cykli dostaw o 50%, redukcję zapasu robót w toku o 25%, zmniejszenie poziomu zapasów surowców o 50%, podniesienie produktywności o 10%⁸⁶.

Przy tworzeniu buforu między przepływami na wejściu i wyjściu z systemu trzeba odpowiedzieć na cztery ściśle związane ze sobą pytania:

—    Jaki towar ma być magazynowany?

-    Jaka ilość towaru ma być magazynowana?

-    Jaką ilość towaru trzeba zamówić dla uzupełnienia zapasu magazynowego?

—    Kiedy trzeba dokonać zamówienia w celu uzupełnienia zapasu magazynowego?

^u J. Orlicky: Planowanie potrzeb materiałowych. PWE, Warszawa 1981, s. 39.

** /. Majewski: Zapasy w systemach informatycznych. „Logistyka” 2003, nr 2, s. 34. ^u P. Cyrlik: Op. cit., s. 27.

Do udzielenia odpowiedzi na te pytania konieczne jest podjęcie decyzji taktyczno-operacyjnych w zakresie zarządzania zapasami. Decyzje te odnoszą się do:

1.    Podziału zapasów na grupy ABC.

2.    Ustalenia ilości partii dostawy:

-    optymalna partia dostawy (wzór Wilsona),

-    stała wielkość zamówień,

-    cykl ponownego zamówienia.

3.    Ustalenia czasu dostawy poprzez uwzględnienie takich czynników wpływu, jak:

-    czas ponownego zamówienia,

-    przewidywane zużycie,

-    niezawodność dostawy.

4.    Ustalenia zapasu bezpieczeństwa.

3. Określenia systemu oceny i kontroli zapasów⁸⁷.

Jedną z najważniejszych decyli dotyczących zarządzania zapasami jest określenie poziomu utrzymywanych zapasów. W zespołach zaopatrzeniowych ważna jest decyzja o konieczności utrzymywania dużych zapasów dla zapewnienia stałego i rytmicznego zaopatrzenia oraz chęci redukcji kosztów utrzymania zapasów przez obniżenie ich wielkości poniżej progu zapasu bezpieczeństwa⁸⁸.

4.2. Przyczyny zastosowań i istota systemu just in time

Just in time miało początki w Stanach Zjednoczonych znacznie wcześniej niż wprowadziło je kierownictwo Toyoty. Potrzebę działania według zasady just in time rozumiał i starał się realizować Henry Ford, który uważał, że kupowanie materiałów powyżej aktualnego zapotrzebowania nie jest opłacalne. Gdyby można było mieć pewność idealnego transportu, a przepływ materiałów odbywałby się bez zakłóceń, nie byłoby potrzeby kupowania na zapas. Henry Ford rozwijając swoje zakłady tak organizował produkcję, aby przypływająca barkami ruda była w ciągu dnia przerabiana na stal w jednej z jego stalowni, a następnie przetwarzana na części i montowana w samochód w ciągu zaledwie kilku dni od przybycia do zakładu w Minesocie.

^,ł K. Kowalska: Sposoby regulowania zapasów materiałów w magazynach przedsiębiorstwa. „Logistyka”, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 1997.

ⁿ J. Witkowski: Strategie kształtowania poziomu zapasów w logistyce przedsiębiorstw. „Gospodarka Materiałowa i Logistyka” 1994, nr 5.

75