13687 logistyka zaopatrzenia7

Do określania procesów poprzedzających sferę produkcji w przedsiębiorstwie bywają też używane inne terminy niż zaopatrzenie, a mianowicie: „zakupy materiałowe” czy „gospodarka materiałowa”. W klasycznym ujęciu nazwa „gospodarka materiałowa” jest tożsama z pojęciem „zaopatrzenia”. S. Abt i H. Woźniak definiują gospodarkę materiałową jako zbiór wszystkich działań w przedsiębiorstwie, mających na celu pozyskanie materiałów i postawienie ich do dyspozycji sfery produkcji. Jej zadaniem jest przygotowywanie dla potrzeb poszczególnych stanowisk pracy określonych materiałów w niezbędnej ilości i asortymencie, o określonej jakości, we właściwym czasie i miejscu przy zachowaniu kryterium optymalizacji poziomu kosztów^{1 2}. Powszechnie używany jest też termin zakupy zaopatrzeniowe. Określa on funkcję w przedsiębiorstwie, która odpowiada za pozyskiwanie wyposażenia, materiałów, półfabrykatów, części i usług poprzez nabywanie, dzierżawienie lub w inny legalny sposób w celu ich użycia do produkcji lub odsprzedaży .

Od terminu „zakupy zaopatrzeniowe” należy odróżnić pojęcie „zakupu” rozumianego jako transakcja wymiany, rozpoczynająca się, gdy znane są potrzeby i określone jest miejsce, w którym transakcja może być przeprowadzona.

Czynność zakupu poprzedzona wyborem źródła dostaw, negocjacją ceny i daty realizacji jest określana mianem nabywania.

Zaopatrzenie dodatkowo obejmuje różnorodne czynności realizowane zanim znane jest zapotrzebowanie. Są to zawieranie umów z dostawcami, przygotowywanie transportu, analiza stanu zapasów, składowanie i przemieszczanie materiałów, odbiór i kontrola dostaw, reklamacje. Obecna sytuacja na rynku sprawia, że nawet rzetelne wykonywanie tych czynności nie jest już wystarczające. Konieczne jest poszukiwanie nowych rynków dostaw oraz alternatywnych sposobów ich realizacji, tak aby zapewnić przyrost wartości niezależnie od kupowanych dóbr. Wymaga to przeniesienia uprawnień decyzyjnych na poziom służb zaopatrzeniowych. Mówi się więc o zarządzaniu dostawami³.

W literaturze przedmiotu zwykle używa się pojęć „zakupy” i „zaopatrzenie” jako określeń bliskoznacznych. Definicję zaopatrzenia można sformułować w ujęciu procesowym oraz w ujęciu czynnościowym. W ujęciu procesowym zaopatrzenie (procurement) jest to proces pozyskiwania dla przedsiębiorstwa towarów i usług. W ujęciu czynnościowym jest to zakres czynności związanych

z zaopatrzeniem. Obejmuje czynność nabywania, tj. aspekt transakcyjny, fizyczny przepływ produktów (transport, składowanie i przyjmowanie materiałów zaopatrzeniowych), tj. aspekt czynnościowy i inne czynności niezbędne do realizowania codziennych długoterminowych funkcji przedsiębiorstwa w sferze pozyskiwania dóbr i usług. Rozróżnienie określeń w ujęciu znaczeniowym ilustruje rys. 1.

Rys. 1. Relacje między problematyką zarządzania dostawami, zaopatizenia i zakupów

11

1

   S. Abt, H. Wożniak: Podstawy logistyki. UG, Gdańsk 1993, s. 152. Cyt. za: W. Hill, W. Muller, I. Reiser, T. Studer. Allegemeine Betriebswirtschafsehre. TeilB. Leistungsprozesse. 2 Auflage, Basel 1990, s. 106.

2

   K. Lysons: Zakupy zaopatrzeniowe. PWE, Warszawa 2004, s. 13.

3

   S. Krawczyk: Zarządzanie procesami logistycznymi. PWE, Warszawa 2001, s. 293-294.