Rozdział 3
3.1. Zadania działu zakupu
W dziale zakupu ze względu na ścisłe powiązania tego działu z rynkiem zaopatrzeniowym, w tym z dostawcami, prowadzone są działania marketingowe, podejmowane decyzje odnośnie do rodzaju zakupu oraz działania związane z procedurą opracowywania zamówień.
Szczegółowe zadania marketingu zakupów obejmują:
— ustalenie zapotrzebowania firmy na określony towar; zespół tych czynników jest także nazywany planowaniem zakupów,
— wyznaczanie segmentu rynku, a więc źródeł zakupów,
— przekazywanie zapytań ofertowych,
— sprawdzanie czy na odbywających się targach i wystawach są interesujące propozycje,
— zbieranie ofert i dokonywanie wstępnego wyboru (selekcji) najkorzystniejszych propozycji,
— sporządzanie kart (ewidencji) dostawców pozwalających na zastosowanie ujednoliconych metod porównywania ofert,
— przeprowadzanie negocjacji z najważniejszymi oferentami i wybór ostatecznego dostawcy,
— dopracowywanie szczegółów i zawarcie umowy kupna-sprzedaży lub dostawy,
— odbiór towarów lub kontynuacja dostaw kolejnych partii,
— kontrola przebiegu dostaw i prawidłowości kształtowania zapasów,
— wykorzystywanie sprzyjających firmie możliwości wpływu na działania dostawców i ich zachowanie na rynku1.
W praktyce zastosowań marketingu zakupu oznacza to przede wszystkim wybór optymalnego dostawcy i określenie właściwej ilości zakupionego towaru oraz terminów i partii dostawy. Osiągnięcie celu, czyli zysku w przypadku zakupów oznacza głównie zmniejszenie kosztów, które osiąga się przez:
T. Wojciechowski: Zarządzanie sprzedażą i zakupem materiałów. PWE, Warszawa 1999, s. 206.
- uzyskanie możliwie najniższych cen zakupu materiałów przy zachowaniu dobrej jakości surowców,
- obniżenie kosztów transportu,
- obniżenie kosztów utrzymania zapasów,
- zmniejszenie powierzchni magazynowych we wszystkich formach przepływu i składowania materiałów”.
W działaniach marketingowych na rynku zaopatrzeniowym ważny jest podział zakupów na:
- relatywnie powtarzalne, czyli stałe i od dawna kupowane materiały od równie stałych i dobrze znanych dostawców; ta część zaopatrzenia materiałowego wymaga obserwacji, ale nie wymaga codziennych aktywnych działań marketingowych,
- modyfikowane, a więc takie, za pomocą których z różnych względów można coś zmienić; są to np. planowane zmiany produkcji lub awaryjne, związane np. z zakładaniem produkcji; modyfikacje te przyczyniają się do zmiany dostawcy,
- nowe, czyli dotyczące nowej produkcji, wymagające znalezienia nowych dostawców, a jest to najtrudniejsze zadanie marketingowe w sferze zakupów, wymagające systemowego rozwiązania problemów logistycznych.
Uwzględniając aspekt zarządzania zakupami dział zakupu/zaopatrzenia ma do wykonania następujące zadania:
- określenie typu zakupu.
- określenie niezbędnego poziomu nakładów.
- realizacja procesu zakupu.
- ocena efektywności procesu zakupu56.
Najważniejszym zadaniem jest doprowadzenie do nawiązania kontaktów z takimi dostawcami, których oferty spełniają oczekiwane wymagania, i z którymi można koordynować rozwój produktów. Złożone przez klienta zamówienie jest pierwszym ogniwem kontaktu klienta z dostawcą. Zamówienie klienta jest również ważnym ogniwem łączącym logistykę dystrybucji dostawców i logistykę zaopatrzenia klienta. Logistyka zaopatrzenia obejmuje zarówno procesy fizyczne, jak i informacyjne. Realizatorem procesów informacyjno--decyzyjnych w sferze zaopatrzenia jest służba zaopatrzenia (zakupów), która z reguły wchodzi w skład komórek zarządu przedsiębiorstwa, natomiast realizacją procesów fizycznego przepływu materiałów zajmują się służby transportowe i magazynowe. 2 1
51
J. Coyle, E. Bardi, C.J. Langley Jr. Op. cit., s. 107.
55 Ibid., s. 209.