62529 P1360851

201

_sZTUKA AKTORSKA XX WIEKU

detale odkrywane przez cały zespół. Stanisławski w pracy nad rolą Falowa w Mądremu biada wykorzystał tę technikę. Wyobrażał więc sobie samego siebie w domu Famu-sowa, jak spaceruje po pokojach, się-dzi w gabinecie, śpi w puchowej pościeli, schodzi po schodach. Stworzył w ten sposób osobistą wizję, „taśmę filmową” ze sobą w roli głównej.

Proces poznania afektywnego Przeanalizuj wszelkie szczegóły sztuki, które mogą rzucić jakieś światło na życie postaci.

ci> Zbadaj historyczne i społeczne uwarunkowania świata przedstawionego w sztuce.

3 Wyobraź sobie swą postać w życiu codziennym, jak chodzi po domu, je, pracuje, śpi, prowadzi życie towarzyskie. Wykorzystaj tu wszystkie szczegóły, które zauważyłeś analizując sztukę i prowadząc dodatkowe studia.

Partytura działań

Stanisławski wierząc, że tym, co wyróżnia dramat spośród innych sztuk, jest akcja rozumiana jako działanie, odwoływał się tym samym do definicji Arystotelesa, który nazwał tragedię „naśladowczym przedstawieniem akcji”. Stanisławski odwoływał się też do etymologii słowa „dramat” od greckiego „drań” - działać. „Ludzie na scenie działają - pisał 7 i te działania lepiej niż cokolwiek ^ln°ego odkrywają ich wewnętrzne smutki, radości, relacje z innymi i wszystko, co dotyczy życia ducha ludzkiego na scenie.”¹

W systemie „działanie” oznacza to, co aktor czyni, aby wypełnić „zada-^nie” postawione przed postacią w ^okolicznościach założonych” w sztuce i przedstawieniu. Tak więc wszystko, co dzieje się na scenie, dzieje się w jakimś celu, może tu chodzić o przekonanie oponenta, osiągnięcie sukcesu, zemstę za śmierć ojca. Akcja rozumiana jako działanie jest zarówno psychiczna/wewnętrz-na, jak fizyczna/zewnętrzna; musi też pozostawać w zgodzie z okolicznościami. Co więcej, Stanisławski rozróżnia „działania”, które wpływają na bieg wydarzeń w sztuce oraz „czynności” (takie jak jedzenie, sprzątanie, ubieranie się), które tworzą kontekst poszczególnych scen. Na przykład w Makbecie Shakespeare’a Lady Makbet pełni obowiązki gospodyni podczas uczty (czynność), a jednocześnie usiłuje ukryć obłąkaną reakcję swojego męża na widok ducha Banka (działanie).

Wszystkie działania zebrane razem oddają fabułę sztuki, podobnie jak partytura muzyczna organizuje dźwięk.

Konstantin Stanisławski w roU Famusowa, Mądremu biada., 1906.

Konstantin Stanisławski Untitled Draft, Library, University of Califomia, ^ddcy 1923. maszynopis.