63687 str 240 241

CH HISTORYCY W MUNDURACH Uli. I BEZ MUNDURÓW

1.    Konstanty Górski (1826—1898). Służył on w wojsku rosyjskim (od 1849) i studiował w Akademii Sztabu Generalnego. Wystąpiwszy z wojska (1886) poświęcił się badaniom dziejów oręża polskiego. Jego główne dzieła to: Historia piechoty polskiej (1893), Historia jazdy polskiej (1894) i nie dokończona Historia artylerii polskiej (1902).

2.    Mowa o Tadeuszu Korzonie (1839—1918), zesłańcu syberyjskim (1862—1867), dyrektorze Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie (od 1897). Jest on autorem między innymi dzieł tak wybitnych, jak sześcioto-mowe Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1882—1886), Kościuszko. Biografia z dokumentów wysnuta (1894), Dola i niedola Jana Sobieskiego (1898) i Dzieje wojen i wojskowości w Polsce (1912).

3.    Chodzi o Zarys historii wojskowości w Polsce Mariana Kukiela, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1921, a piąte w 1948 roku. Autor (urodzony w 1885 roku), mieszkający obecnie w Londynie, był oficerem 1 Brygady Legionów i szefem Wojskowego Biura Historycznego (1925—1926). W czasie przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządu i dowodził grupą wojsk rządowych, za co został przez Piłsudskiego usunięty z wojska. Pracował jako docent historii na' Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1930 roku jako dyrektor Muzeum Czartoryskich w Krakowie. 31 października 1939 roku został wiceministrem, a 24 września 1942 roku ministrem obrony narodowej w rządzie emigracyjnym generała Sikorskiego. Po zakończeniu II wojny światowej był dyrektorem Instytutu Hi? storycznego im. generała Władysława Sikorskiego w Londynie. Główne prace Kukiela to: Próby powstańcze po trzecim rozbiorze 1795—1797 (1912), Dzieje oręża polskiego w dobie napoleońskiej (1918), Maciejowice (1929), Wojna 1812 roku (1937), Dzieje Polski porożbiorowej 1795—1921 (1961).

4.    Był to Olgierd Górka (1887—1955), major rezerwy, od 1930 roku tytularny profesor Uniwersytetu Lwowskiego, w latach 1931—38 sekretarz generalny Instytutu Wschodniego w Warszawie. W pracy Liczebność Tatarów krymskich i ich wojsk (1936) rozwiał le-

gendę o wielotysięcznych armiach tatarskich. W okresie n wojny światowej działacz zagranicznej organizacji Stronnictwa Demokratycznego, a tuż po wojnie prezes Rady Polaków w Wielkiej Brytanii, stojącej na gruncie współpracy z władzami Polski Ludowej. Konsul generalny PRL w Jerozolimie (1947—1952), a od 1953 roku profesor Uniwersytetu Warszawskiego. W 1953 roku wydal pracę Legenda o rzeczywistości obrony Częstochozoy w r. 1655.

5.    Wymieniony historyk to Janusz Woliński (1894— —1970), profesor Uniwersytetu Warszawskiego (1945— —1964) i dziekan Wydziału Historyczno-Politycznego Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego (1957—1967).

6.    Major Otton Laskowski (1892—1953), szef Wydziału Wojen Dawnych w Wojskowym Biurze Historycznym i redaktor wychodzącego do 1939 roku „Przeglądu Historyczno-Wojskowego”. Jego szkic Odrębność staropolskiej sztuki wojennej ukazał się w 1935 roku.

7- Bronisław Gembarzewski (1872—1941). Uprawiał malarstwo batalistyczne. W 1900 roku zorganizował dział wojskowy w Muzeum Polskim w Raperswilu. Wydał dwie kapitalne prace: Wojsko polskie Królestwa Polskiego 1815—“1830 (1903) i Wojsko polskie Księstwa Warszawskiego 1807—1814 (1905). Był dyrektorem Muzeum Narodowego w Warszawie (1916—1936) oraz założycielem i dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego (od 1920). Zmarł w okupowanej Warszawie.

8.    Stanisław Herbst (ur. 1908), profesor Uniwersytetu Warszawskiego, szef katedry historii sztuki wojennej Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego (do 1969 roku) i prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego.

9.    Bronisław Pawłowski (1883—1962), uczeń Szymona Askenazego. Na Uniwersytecie Toruńskim wykładał od 1946 roku. Jest między innymi autorem Historii wojny polsko-austriackiej 1809 roku i wydawcą Źródeł do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830—1831. W 1914 roku wydał studium o generale Józefie Dwernickim.

10. Wacław Tokarz (1873—1937), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (1912—1914), oficer I Brygady Legionów, pułkownik, szef Wojskowego Instytutu Nauko-

241

16 560 zagadek o dawnym wojsku