200 Część druga
Arkusz ten zawiera trzy skale:
Skala A obejmuje zachowania skierowane przeciwko przełożonym (nauczycielom, rodzicom).
Skala B to opis zachowań agresywnych skierowanych na rówieśników.
Skala C zawiera opisy zachowań w sytuacji doznawania agresji.
Cała skala w wersji pierwotnej zawierała opisy 31 zachowań agresywnych i była wykorzystywana przez autora do badania agresywności nieletnich z zakładu poprawczego (1996). Po pewnych modyfikacjach narzędzie to może być wykorzystane przez nauczycieli do diagnozy agresji szkolnej. Skale A i B mają po 11 opisów zachowań, natomiast Skala C zawiera tylko 7 opisów zachowań. Każda ze skał opatrzona jest 5 punktową skalą szacunkową typu przysłówkowego (nigdy, rzadko, przeciętnie, często, zawsze), która określa stopień nasilenia danego zachowania agresywnego u osoby badanej.
Przykładowe opisy zachowań agresywnych (Skala A):
1. Uderzył przełożonego lub popchnął go w gniewie, w ogóle się występuje
nie zdarza nagminnie
5. Odpowiada w sposób arogancki. | |
w ogóle się |
występuje |
nie zdarza |
nagminnie |
7. Podburza innych do nieposłuszeństwa. | |
w ogóle się |
występuje |
nie zdarza |
nagminnie |
8. Złośliwie przeszkadza na lekcjach i innych zajęciach. | |
w ogóle się |
występuje |
nie zdarza |
nagminnie |
(Bartkowicz 19%, s. 209-210)
Informacje dotyczące skali i wartości psychometrycznych tej techniki oraz pełna wersja Arkusza Obserwacyjnego Zachowania zawarte są w pracy Z. Bart-kowicza Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach resocjalizacyjnych (Bartkowicz 1996, s. 88-89,209-215).
Propozycję narzędzia do diagnozy zachowań agresywnych przedstawiła K. Kmiecik-Baran (2000), która opracowała kwestionariusz ankiety skierowanej do uczniów (Skala „A" - Agresor) i (Skala „O" - Ofiara). Pozwala ono na po-