64502 s glid

10.4.2. Melioracje szczegółowe

Poniżej zwrócono jedynie uwagę na wody wolne, znajdujące się w wodoprze-puszczalnym podłożu gruntowym. Czynności związane z poprawą własności wodnych podłoża budowlanego usystematyzować można w trzy grupy:

-    zabiegi, których celem jest obniżenie zwierciadła wody podziemnej (zabiegi odwadniające),

-    zabiegi uszczelniające podłoże przed filtracją wody podziemnej oraz infiltracja wody powierzchniowej,

-    zabiegi związane ze sztucznym wprowadzaniem w podłoże gruntowe wód wolnych (sztuczne zasilanie, nawadnianie).

Zabiegi odwadniające

W celu trwałego obniżenia poziomu wody w podłożu gruntowym stosuje się z reguły drenaż poziomy (wyjątkowo drenaż pionowy), wykonany ze specjalnych sączków drenarskich obsypanych materiałem żwirowym jako filtrem (rys. 10.12).

i

Rys. 10.12. Trwałe obniżenie zwierciadła wody w pobliżu budynku za pomocą drenażu poziomego wokół budowli: a - przekrój pionowy, b - rzut poziomy, 1 - pierwotne zwierciadło wody podziemnej, 2 - obniżone zwierciadło wody podziemnej, 3 - warstwa nieprzepuszczalna, 4 - budynek chroniony, 5 - dren, 6-zasypka filtrująca chroniąca dren, 7 - studzienka kontrolna, 8 - studzienka zbiorcza z ewentualnym zespołem pompowym ciśnieniowym, 9 - rurociąg odprowadzający wodę poza obszar

osuszany

Zależnie od przestrzennego ukształtowania sieci drenarskiej drenaż ma różny układ. Jeżeli sączki są rozmieszczone w przybliżeniu równomiernie na obszarze meliorowanym, określa się to jako drenaż systematyczny. System ten stosowany jest, gdy występują w podłożu nadmiernie nawodnione piaski. Nawodnienie to pochodzi z gromadzenia się w podłożu wód opadowych, lub dopływu do niego wody podziemnej z większych głębokości. Drenaż opaskowy stosowany jest wtedy, gdy zawodnienie pochodzi z bocznego dopływu obcych wód podziemnych. Sączki ułożone są w ten sposób, że oddzielają teren chroniony od poziomego dopływu do niego wody podziemnej. Drenaż nadbrzeżny wykonywany jest w przypadku, gdy zawodnienie wynika z infiltracji bocznej z cieku lub zbiornika wodnego w podłoże. Sączki prowadzi się na terenie chronionym równolegle do rzeki (lub zbiornika) w niewielkiej odległości od niej. Drenaż okólny stosowany jest przy rozmaitych przyczynach zawodnienia. Dotyczy on zawsze pojedynczej budowli lub niewielkiej ilości budynków. Sączki tworzą wtedy pierścień okalający dany obiekt lub grupę obiektów.

Rzadziej niż drenaż stosowane są rowy opaskowe, przechwytujące przed terenem chronionym obce wody powierzchniowe (lub przypowierzchniowe). Stosowane bywa też wyrównywanie powierzchni terenu do odpowiedniego spadku, gwarantującego zmniejszenie infiltracji wody w podłoże przez zwiększenie jej spływu powierzchniowego.

W przypadku okresowego (niekiedy stałego) odwadniania podłoża stosowane jest pionowe osuszanie za pomocą studni depresyjnych. Ze studni tych wykonanych najczęściej sposobem wiertniczym, za pomocą odpowiednio wydajnych pomp wyprowadza się z podłoża wodę wolną poza osuszany teren (rys. 10.12, rys. 10.13). W wyniku pompowania tworzy się wokół studni dynamiczne zwierciadło wody podziemnej, które jest obniżone w stosunku do poziomu pierwotnego. Strefa o obniżonym zwierciadle wody podziemnej wokół studni nosi nazwę leja depresji. Po zaprzestaniu pompowania następuje stopniowy ruch wody podziemnej ku górze. W przypadku wodochłonnych gruntów organicznych zamiast studni depresyjnych stosowane są sączki pionowe, o których wspomniano już w punkcie opisującym uzdatnianie gruntów (p. 10.3.3.).

Zabiegi uszczelniające podłobe przed filtracją

W wielu przypadkach zachodzi konieczność wykonania prac związanych ze zmniejszeniem przepływu wody przez podłoże gruntowe lub ograniczenie zasięgu spiętrzonego zwierciadła wody podziemnej. W tym celu wykonywane są różnego rodzaju ścianki szczelne (rys. 10.14), na przykład drewniane, metalowe, betonowe, żelbetowe. Wykonywane też mogą być pionowe ekrany wodoszczelne zrobione z zastosowaniem cieczy tiksotropowych. Jest to zawiesina pęczniejącego tfu bentonitowego (smektytu), wprowadzona w wąską i głęboką szczelinę wykonaną mechanicznie w podłożu gruntowym. Po kilku godzinach zawiesina ta ulega zestaleniu, tworząc trwały, nieprzepuszczalny ekran.

W celu ograniczenia infiltracji wód powierzchniowych w głąb podłoża stosowane jest uszczelnianie za pomocą ekranów poziomych. Wykonane są one z nasypów uformowanych z gruntów słabo przepuszczalnych (grunty spoiste, niektóre grunty antropogeniczne). Stosowane są też uszczelnienia ze specjalnych folii czy też geowłóknin.

129