65239 skanuj0026 (43)

Układ nerwowy

Mózgowie

a> —

płaty mózgu

płat    płat

czołowy    ciemieniowy

płat    płat

-skroniowy    potyliczny

budowa

półkula mózgowa (prawa) ciało modzelowate

szyszynka

podwzgórze

przysadka

śródmózgowie most

rdzeń przedłużony móżdżek

-o

E

o

■5,

01

IM

-o

E

aj

m

0

01 -o

E

1 Ryc. 42.2 —

na której dnie znajduje się przebiegające ku podstawie tzw. ciało modzelowate, utworzone przede wszystkim przez liczne drogi nerwowe łączące obie półkule mózgowe. Powierzchnia kresomózgowia jest wyraźnie pofałdowana. Od przodu leżą dwa piaty czołowe, z lewego i prawego boku - płaty skroniowe; od góry, za płatami czołowymi, znajdują się dwa płaty ciemieniowe, a za nimi dwa płaty potyliczne. Anatomiczne granice między płatami nie są wyraźnie zaznaczone - jeden płat płynnie przechodzi w drugi.

Warto wiedzieć

Półkule mózgowe tylko z pozoru są jednakowe. Zawsze jedna z półkul dominuje nad i drugą. Z reguły jest to lewa półkula (dla osób praworęcznych). W niej są zlokalizowane ośrodki mowy związane z zapamiętywaniem i rozumieniem, a także jej odtwarzaniem,

zarówno w formie pisanej, jak i mówionej. W drugiej półkuli (zazwyczaj prawej) znajdują się ośrodki zawiadujące orientacją w przestrzeni, zapamiętywaniem, odtwarzaniem oraz porównywaniem wrażeń wzrokowych i słuchowych. Prawej półkuli są przypisywane zdolności artystyczne.

I Położona powierzchniowo kora mózgowa (i głębiej leżące jądra podkorowe) stanowią I istotę szarą, którą tworzą głównie ciała komórek nerwowych (skupia się w niej do 3/4 I wszystkich komórek mózgu). Półkule mózgowe buduje też istota biała, w której skład I wchodzą przede wszystkim wypustki komórek nerwowych, komórki gleju oraz naczy-I nia krwionośne (ryc. 42.3).

I W korze mózgowej można zlokalizować pola, które zasadniczo różnią się między I sobą pełnioną funkcją. I tak, w tylnej części płatów czołowych jest zlokalizowana tzw. I kora ruchowa (ryc. 42.4), która zawiaduje ruchami zamierzonymi. Z badań elektro-I fizjologicznych wynika, że każda część narządu ruchu, a dokładniej grup mięśnio-I wych, ma tam swoją reprezentację. Największą reprezentację mają ręce, szczególnie I palce, oraz mięśnie twarzy i języka, wyraźnie mniejszą zaś - tułów i kończyny dolne.

239

www.wsip.pl