66254 Scan0001 (82)

PODATKI (podstawowe zagadnienia)

Najbardziej rozpowszechnioną formą daniny publicznej, stanowiącą podstawowe źródło dochodów państwa są podatki.

Podatki - to świadczenia pieniężne, jednostronnie określone, przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne, o charakterze ogólnym, pobierane przez państwo lub inne związki publicznoprawne na podstawie obowiązujących aktów normatywnych.

Cechy podatku:

nieodpłatność - oznacza, że podatnik nie otrzymuje w zamian żadnych bezpośrednich świadczeń ze strony państwa (brak bezpośredniego wzajemnego świadczenia wzajemnego);

przymusowość - odróżnia podatek od świadczeń dobrowolnych. Stosunek między podmiotem zobowiązanym do płacenia podatku i podmiotem uprawnionym do jego nakładania jest stosunkiem podporządkowania.

bezzwrotność - oznacza, że podatek nie podlega zwrotowi, chyba że uiszczono go w większej

wysokości;

ogólność - oznacza, że jego wymiar regulowany jest na podstawie ogólnie obowiązujących przepisów prawnych, tzn. w sposób jednolity w stosunku do wszystkich podmiotów podlegających danemu podatkowi.

Zasady podatkowe

Są to postulaty nauki określające warunki jakim powinien odpowiadać poprawnie zbudowany system podatkowy i poszczególne podatki. Zasady te nie tworzą zamkniętego katalogu, charakteryzują się historyczną zmiennością. Po raz pierwszy zasady podatkowe zostały usystematyzowane przez Adama Smitha w drugiej połowie XVIII w. Zaliczył on do nich;

równość. Obywatele każdego państwa powinni partycypować w utrzymaniu rządu proporcjonalnie do ich możliwości, czyli dochodu. Równość również polega na tym, że każdy dochód jest obciążony podatkiem, pewność. Podatek, jaki obowiązana jest płacić każda jednostka, powinien być określony, a nie dowolny. Termin płatności, sposób zapłaty, suma jaką należy zapłacić - wszystko to powinno być jasne i zrozumiałe dla podatników i dla każdej innej osoby,

dogodność. Każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, by podatnikowi było go jak najdogodniej zapłacić. Wszystkie podatki od dóbr konsumpcyjnych, płaci ostatecznie konsument, na ogół w sposób dogodny - w chwili zakupu. Podatek od dochodu powinien być natomiast pobierany w momencie jego uzyskania.

taniość. Postuluje ona uzyskiwanie wpływów podatkowych przy minimalnych kosztach wymiaru i poboru podatków. Spełnienie tego postulatu może nastąpić dzięki uproszczeniu konstrukcji poszczególnych podatków oraz całego systemu podatkowego. Taniość odnosi się zarówno do Państwa jak i do podatników. W pierwszym przypadku chodzi o minimalizację kosztów wymiaru, poboru i ewentualnej egzekucji, w drugim chodzi o ograniczenie kosztów towarzyszących zapłacie podatku. Zasada taniości koresponduje z zasadą wydajności podatku - jak najwięcej przy jak najmniejszych kosztach.

Funkcje podatków:

1)    fiskalna - jej realizacja polega na zapewnieniu budżetowi odpowiednich dochodów niezbędnych dla pokrycia wydatków publicznych;

2)    redystrybucyjna - rozumiana jako - z jednej strony dystrybucja dochodu narodowego dokonywana przez podatki, a z drugiej - podział dochodów osiągniętych tą drogą ; (dzięki podatkom następuje redystrybucja dochodu narodowego między podatnikami a związkami publicznoprawnymi, jakimi są państwo i organy samorządu terytorialnego);