. i
Geografia bezpieczeństwa obejmuje różne dziedziny (i dyscypliny) geografii w kontekście procesu szeroko rozumianego bezpieczeństwa, przy czym bezpieczeństwo to odnosi się do państwa (grupy państw), sojuszu, a więc dotyczy kreowania sytuacji, w której nie czuje się zagrożenia, a także mogą się one skutecznie przed zagrożeniami bronić i przeciwdziałać im. Zagrożenie jest tu więc elementem kluczowym, który trzeba permanentnie (w sposób ciągły) oceniać, aby określić stan bezpieczeństwa. Oznacza ono postrzeganie negatywnych zjawisk i tendencji, które są oceniane jako niekorzystne dla jego bezpieczeństwa i wymagają określonego przeciwdziałania.
2.1.5. Geografia bezpieczeństwa a inne nauki - związki i zależności
Zakres badań geografii bezpieczeństwa nie został dotychczas określony, gdyż pojęcie bezpieczeństwa ma różny wymiar, o czym była mowa wyżej. Zakres ten wynika częściowo z dokumentów formalnoprawnych, którymi są: polityka i strategia bezpieczeństwa narodowego, koncepcja strategiczna Sojuszu, konstytucja oraz inne dokumenty. Ogólnie jednak można przyjąć, że geografia bezpieczeństwa obejmuje wybrane elementy różnych dziedzin i dyscyplin naukowych, w tym w szczególności: nauk o Ziemi, nauk humanistycznych, ekonomicznych, prawnych, technicznych, wojskowych i wielu innych (tabela 2.1). Największy udział mają jednak nauki o Ziemi, zwłaszcza geografia i oceanografia. Spośród nauk technicznych, ważne miejsce zajmują geodezja i kartografia, informatyka (geomatyka) oraz telekomunikacja i transport, a spośród nauk społecznych - nauki o polityce, socjologia, etnologia. Geografia bezpieczeństwa, jak już wspomniano, obejmuje bardzo szeroki zakres wiedzy, bazujący na wielu dziedzinach i dyscyplinach naukowych. Ważniejsze z nich, których dorobek jest istotny dia rozważań na gruncie geografii bezpieczeństwa, przedstawiono w tabeli 2.1.
Spośród przedstawionych w tabeli 2.1 dziedzin i dyscyplin najszerzej w geografii bezpieczeństwa wykorzystane są obszary badań realizowane przez nauki o Ziemi (geografia, geologia, geofizyka i oceanologia), nauki społeczne (nauki o polityce, socjologia, etnologia), nauki techniczne (geodezja, kartografia, telekomunikacja, transport, energetyka, informatyka), nauki ekonomiczne (ekonomia,, gospodarka świata) i nauki wojskowe (strategia, taktyka, geografia wojenna, geografia wojskowa, siły zbrojne).
Zbieranie, opracowywanie i przedstawianie wyników analiz i badań nie jest możliwe bez wykorzystania takich nauk technicznych, jak: geodezja, kartografia, geomatyka, teledetekcja i fotogrametria. W oparciu o te nauki tworzone są różne systemy, dotyczące zbierania, przetwarzania i wizualizacji informacji o procesach społeczno-ekonomicznych, zwane systemami informacji przestrzennej.
Jak z powyższego wynika geografia bezpieczeństwa obejmuje wiele różnych dziedzin wiedzy, jednak określenie problematyki właściwej dla każdej z dyscyplin na potrzeby tejże geografii nie może być decyzją arbitralną. Kompetencje każdego z decydentów zawsze są ograniczone, co sprawia, że nie wszystkie problemy są dostrzegane. Poza zasięgiem tych kompetencji może znajdować się wiele problemów.
i iii*
Tabela 2.1
DZIEDZINY I DYSCYPLINY NAUKOWE MAJĄCE ZWIĄZEK Z GEOGRAFIĄ BEZPIECZEŃSTWA
JfcŁ. |
Dziać |
briny naukowe |
Gałęzie naukowe |
Dyscypliny naukowe |
1 |
Nauki geologiczne |
Geomorfologia | ||
2 |
Geologia złóż kopalin | |||
.3 4 |
Geofizyka ogólna | |||
5 |
Geomorfologia | |||
6 |
Klimatologia | |||
7 |
Geografia fizyczna |
Hydrografia | ||
8 |
Geoekologia | |||
9 |
Geografia zasobów naturalnych | |||
10 |
Nauki |
Geografia ludności | ||
11 |
o Ziemi |
Nauki |
Geografia społeczno- |
Geografia przemysłu |
12 |
i środo- |
geograficzne |
-ekonomiczna |
Geografia osadnictwa |
13 |
wisku |
Geografia transportu | ||
14 |
Geografia rolnictwa | |||
15 |
' Geografia regionalna Polski | |||
16 |
Geografia regionalna |
Geografia regionalna świata | ||
17 |
Geografia polityczna | |||
18 |
Kartografia geograficzna | |||
19 |
Klimatologia | |||
20 |
Hydrologia, meteorologia |
Hydrologia | ||
21 |
Meteorologia stosowana | |||
22 |
Ochrona środowiska | |||
23 |
Nauki biologiczne |
Ekologia | ||
24 |
Nauki o polityce | |||
26 |
Etnologia | |||
26 |
raauM społeczne |
Socjologia | ||
27 |
Kulturoznawstwo | |||
28 |
Ekonomia | |||
29 |
Nauki ekonomiczne |
Gospodarka światowa | ||
30 |
Planowanie gospodarcze | |||
31 |
Prawo międzynarodowe | |||
32 |
Nauki prawne |
Prawo gospodarcze | ||
33 |
Prawo morskie | |||
34 |
Planowanie, zagospodarowanie przestrzenne i urbanistyka |
Planowanie 1 zagospodarowanie przestrzenne | ||
35 |
Geodezja podstawowa | |||
36" |
Geodezja i kartografia |
Geomatyka | ||
37 |
Teledetekcja | |||
38 |
Nauki techniczne |
Fotogrametria lotnicza | ||
39 |
Energetyka | |||
40 |
Transport | |||
41 |
Telekomunikacja | |||
42 |
Informatyka |
51