62129 PA270544

IX. JAMA BRZUSZNA

(bada się w położeniu poziomym na wznak i na bokach, w położeniu pionowym i w pionowym z pochyleniem ku przodowi).

A. Narząd trawienia

l. Oglądanie: kształt brzucha (wysklepienie, równomierność wysklepienia, brzuch wzdęty, zapadnięty, obwisły, zmiany kształtu w różnych położeniach ciała); stan pępka, uboczne krążenie krwi w powłokach (w okolicy pępka, w bocznych częściach brzucha); blizny; tętnienia; ruchy robaczkowe; guzy.

2. Orientacyjne obmacywanie brzucha i narządów brzusznych: rozstępy, przepukliny, stan kresy białej, napięcie powłok brzusznych (rozlane, ograniczone), ruchy robaczkowe, guzy, chełbotanie (prawdziwe, rzekome), bolesność uciskowa (rozlana, ograniczona, przenośna); objaw Blumberga. Badanie wątroby, śledziony, okrężnicy, nadbrzusza, punktu MacBumeya i okolicy rzutu jelit cienkich.

Obmacywanie wątroby i śledziony ma za zadanie oznaczyć siedzibę narządu, rozmiar i kierunek jego powiększenia, cechy jego brzegu (ostry lub tępy, gładki lub guzowaty), zbitość, stopień jej równomierności, bolesność, chełbotanie, tarcie. Zwraca się też uwagę, czy niema tętnienia udzielonego wątroby, tętna komorowego wątroby.

Po zbadaniu wątroby bada się okolicę pęcherzy-

i

mm

ka żółciowego co do bolesności uciskowej oraz co do obrony mięśniowej. Jeżeli pęcherzyk wyczuwa się, oznacza się nadto jego wielkość i cechy (gładki, guzowaty, miękki, twardy, napięty, bolesny).

Obmacywanie trzustki (w pozycji na wznak, na bokach oraz z podparciem okolicy lędźwiowej kręgosłupa) ma za zadanie wykrycie jej bolesności oraz stwierdzenie obecności ewentualnych guzów.

Okrężnicę bada się na całej przestrzeni w kolejności następującej: okrężnica esowata i okrężnica zstępująca, okrężnica poprzeczna i kątnica, po czym bada się odcinek kątniczy jelita krętego i wyrostek robaczkowy. Badanie ma za zadanie oznaczyć siedzibę każdej części okrężmcy, kształt, rozmiar, ruchomość, bolesność miejscową i przenośną, cechy ściany jelita, jego zawartość.

Badania uzupełnia się badaniem odbytnicy w położeniu badanego pionowym z pochyleniem ku przodowi, bocznym z dolnymi kończynami zgiętymi w stawach udowych i kolanowych. Zwraca się uwagę na stopień wypełnienia bańki odbytnicy, wewnętrzne guzy krwawnicze, polipy, zwężenia, owrzodzenia, bolesność. Równocześnie bada się stan gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych, a u kobiet macicy. Badanie uzupełnia się oglądaniem pozostałości na palcu (śluz, ropa, krew, pasożyty) oraz oglądaniem odbytu.

3. Opukiwanie. Odgłos opukowy w liniach przedłużonych środkowych obojczykowych, pośrodkowej ciała i w poprzecznej pępkowej (w razie stwierdzenia stłumienia należy wyjaśnić, czy jego obszar zmienia się wraz ze zmianą położenia ciała); dolna granica wątroby w linii przedłużonej środkowej obojczykowej prawej

27