67588 skanuj0007

Kolejną przyczyną zaburzeń seksualnych jest ogólnoświatowy wzrost spożywania leków i alkoholu, uzależnienia od narkotyków oraz nikotynizm. W wielu podręcznikach medycznych przedstawiane są tabele ukazujące zależności między chorobami, lekami a czynnościami seksualnymi. Okazuje się, że bardzo wiele czynników może wpływać niekorzystnie na życie seksualne.

B. BIOLOGICZNE PRZYCZYNY ZABURZEŃ SEKSUALNYCH

Zakres czynników biologicznych wpływających na wystąpienie zaburzeń seksualnych jest bardzo rozległy i zróżnicowany. Obejmuje on:

—    środowisko biologiczne (niedobór biopierwiastków, hałas, wpływy promieniowania, skażenia środowiska itd.),

—    czynniki prenatalne, np. zaburzenia w organizmie matki, palenie i picie alkoholu przez ciężarną, jej niewłaściwe odżywianie się, zaburzenia w rozwoju płodowym, wady wrodzone,

—    tryb życia, zmęczenie, wyczerpanie, niewłaściwe odżywianie, nałogi,

—    przebyte choroby, zabiegi operacyjne,

—    ogólny stan zdrowia, np. zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia czynności różnych narządów, chwiejność i rozregulowanie układu wegetatywnego,

—    zaburzenia genetyczne i chromosomalne.

Wiele z wyżej wymienionych czynników działa na zasadzie podprogowej, tzn. niezauważalnie, stopniowo, oddziaływanie innych natomiast jest wyraźne. Jedne mają charakter trwały, np. wady wrodzone, zaburzenia genetyczne, inne przejściowy, np. w czasie trwania danej choroby, przyjmowania danego leku.

W najnowszym piśmiennictwie naukowym podkreśla się szczególnie niekorzystne działanie na czynności seksualne takich czynników jak: alkoholizm, nikotynizm, narkomania, choroby układu krążenia, neurologiczne, hormonalne, stany pourazowe, wpływ leków.

Mechanizm rozwoju zaburzeń seksualnych powstających w wyniku działania czynników biologicznych jest coraz lepiej znany, dzięki badaniom poświęconym fizjologii reakcji seksualnych. Czynniki biologiczne mogą działać na różnych piętrach układu seksualnego: w strefie receptorów (np. osłabienie reakcji w niektórych chorobach neurologicznych), w łuku odruchowym, poprzez uszkodzenie ośrodka erekcji i ejakulacji w rdzeniu kręgowym czy centralnego układu nerwowego bądź neuroprzekaź-ników itp.

Kapłan (1979) podkreśla, że zaburzenia seksualne powstałe w przebiegu chorób, czyli w wyniku działania czynników biologicznych, wiążą się także z czynnikami psychicznymi. Tak więc np. pacjenci z chorobą wieńcową, po zawale serca czy z porażeniem połowiczym lękają się trudności seksualnych, śmierci, co również wpływa na obniżenie sprawności i potrzeb seksualnych.

Jehu (1979) podkreśla wpływ niektórych zabiegów, np. transplantacji, na powstanie zaburzeń seksualnych. Prawie połowa mężczyzn po przeszczepieniu nerki ma różnorodne zaburzenia w życiu seksualnym, a po hemodializie zaburzenia takie występują u 35% mężczyzn i 24% kobiet.

Kolodny, Masters i Johson (1979) w swej monografii przedstawiają wiele danych o zaburzeniach seksualnych powstających na tle organicznym i np. stwierdzają, że występują one u 60% pacjentów z cukrzycą i u 80% mężczyzn z niedoczynnością tarczycy (obniżenie libido), u 40% mężczyzn z nadczynnością tarczycy (impotencja), u 60% pacjentów z hypoglikemią, u ponad 50% mężczyzn po przebytym zawale mięśnia sercowego, u 17% mężczyzn ze spodziectwem i u ponad 50% pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.

Boller (1982) przedstawia zakres i mechanizm rozwoju zaburzeń seksualnych występujących w przebiegu chorób układu nerwowego na wszystkich jego piętrach. W jego monografii dokładnie są też omówione uboczne skutki przyjmowania leków psychotropowych, a zwłaszcza negatywny wpływ na erekcję członka powszechnie stosowanej Thioridazyny.

Sjógren (1983) stwierdza, że u 75% kobiet i 64% mężczyzn po udarach mózgu pojawiają się zaburzenia seksualne, i wiąże to z ubocznym działaniem leków przeciw nadciśnieniu oraz z mechanizmami endokrynnymi.

Beaumont (1983) omawia rzadko opisywane w piśmiennictwie przypadki zawału mięśnia sercowego u kobiet i stwierdza, że zaburzenia seksualne występują u 44% kobiet, a przykre odczucia towarzyszyły współżyciu 57% kobiet.

Cohen, Cullen i Martin (1982) omawiają zaburzenia seksualne występujące w przebiegu chorób nowotworowych i stwierdzają, że zaburzenia te są wynikiem: silnie działających leków, radioterapii, zabiegów operacyjnych, umiejscowienia nowotworu, dyskomfortu estetycznego, zmian w wyglądzie ciała, depresji pooperacyjnych, lęku przed śmiercią.

Wielu badaczy omawia problemy i zaburzenia seksualne wiążące się z antykoncepcją (Herzberg 1971, Parę 1973, Śracek 1982, Killien 1984). Prezerwatywa może zmniejszać odczucia z żołędzi członka, spirale domaciczne u niektórych kobiet zakłócają przebieg orgazmu (niemiłe odczucia w jamie brzusznej), doustne tabletki hormonalne u niektórych kobiet zmniejszają,

15