62180 str14 (6)

kalibry luf i wymiary niektórych części zamka; celowniki różniły się podziałkami umieszczonymi na płytkach ogniskowych. Armata w ISU-122s różniła się budową zamka oraz niektórych przyrządów celowniczych.

Armaty ustawione były w kadłubach, w ramie mogącej obracać się w płaszczyźnie poziomej oraz w pionowej. Cała rama i wystająca część kołyski z oporopowrotnikiem osłonięta była tarczą pancerną (jednakową w działach ISU-122 i ISU-152, a nieco inną w dziale ISU-122s, w którym zastosowano rozwiązanie podobne do stosowanego w średnich działach samobieżnych SU-85 i SU--100 ¹).

122 mm armata wz. 1943 charakteryzowała się następującymi danymi: kaliber 121,9 mm, długość lufy 5650 mm (46,3 kalibra), masa 2365 kg, szybkostrzelność 2—3 strz/min, maksymalna donośność 15 700 m, maksymalna odległość ognia bezpośredniego 8000 m, odległość strzału bezwzględnego 700—1100 m.

Amunicja rozdzielnego ładowania. W skład jednostki ognia wchodziły dwa zasadnicze rodzaje pocisków:

1) przeciwpancemo-smugowe B-471, BR-471 oraz BR-471B, różniące się zapalnikami oraz kształtem; każdy z nich o masie 25 kg i prędkości początkowej do 800 m/s; 2) odłam-kowo-burzące OF-471 oraz OF-471N o takiej samej masie, którymi strzelano ładunkiem pełnym lub zmniejszonym.

Pocisk przeciwpancerny używany do zwalczania czołgów i innych celów pancernych; na odległości 500, 1000 i 1500 m przebijał pancerz grubości odpowiednio 155,    145 i

128 mm.

152 mm haubicoarmata wz. 1937/1943 ML-20S miała następującą charakterystykę: kaliber 152,4 mm, długość lufy 4045 mm, z hamulcem wylotowym — 4925 mm (33,5 i 29 kalibrów), masa 5047 kg, szybkostrzelność 2—3 strz/min, maksymalna donośność 12 200 m, maksymalna odległość ognia bezpośredniego 3800 m. odległość strzału bezwzględnego 700—750 m.

Amunicja rozdzielnego ładowania z pociskami kilku typów:

—    przeciwpancerno-smugowymi BR-540 (masa 48,75 kg, prędkość początkowa 600— 900 m/s. zależnie od rodzaju ładunku);

—    przeciwbetonowymi G-530 (masa 40 kg);

—    odłamkowo-burzącymi dalekosiężnymi granatami armatnimi OF-540 (masa 43,56 kg);

—    odłamkowo-burzącymi dalekonośnymi granatami haubicznymi OF-530 oraz O-530A (masa 40 kg).

Pocisk przeciwpancerno-smugowy na odległości 1000 i 1500 m przebijał pancerz grubości odpowiednio 120 i 110 mm.

Dodatkowym uzbrojeniem wszystkich odmian dział samobieżnych ISU był wielkoka-librowy karabin maszynowy 12,7 mm wz. 1938 DSzK. Ustawiony na obrotowej podstawie na pokrywie włazu dowódcy wozu (któ-

ry był strzelcem), wkm służył do obrony przeciwlotniczej, a także do zwalczania celów naziemnych. Dane taktyczno-techniczne wkm DSzK były następujące: kaliber 12,7 mm, masa 34.5 kg, długość 1589 mm, szybkostrzelność teoretyczna 500—600 strz/min, praktyczna 80 strz/min, donośność maksymalna 7000 m (praktycznie 3500 m przy strzelaniu do celów naziemnych), masa pocisku 48 g.

Fragment pnedniej płyty pancernej działa ISIM52 * otworem obserwacyjnym mechanika-kierowcy oraz pokrywę otworu ze szczeliną obserwacyjną.

Fot. J. Mognuski

prędkość początkowa 835—865 m/s, ładowanie z taśm metalowych o pojemności 50 naboi.

Etatowym uzbrojeniem każdego działa były także 1—2 pistolety maszynowe 7,62 mm wz. 1941 PPSz oraz 25 ręcznych granatów obronnych F-l.

Przedział silnikowy. W przedziale silnikowym umieszczono siliiik dieslowski W-2-IS wraz ze wszystkimi układami umożliwiającymi jego normalną pracę: smarowania, zasilania i chłodzenia. W płycie pancernej przykrywającej ten przedział wykonano od góry otwory zamykane pokrywami, zapewniające dostęp konieczny do obsługi, regulacji i napraw oraz otwory wentylacyjne, przez które dostawało się powietrze potrzebne do pracy i chłodzenia silnika.

Przedział transmisyjny. Ostatni przedział w kadłubie mieścił zespoły układu napędowego (transmisji): sprzęgło główne, skrzynię przekładniową, planetarne mechanizmy skrętu oraz przekładnie boczne.

Na sprzęgle głównym umieszczono wentylator pracujący jakby w tunelu utworzonym z chłodnic wodnych: strumień powietrza wytwarzany przez wentylator miał za zadanie chłodzić nagrzewające się podczas pracy zespoły układu napędowego.

14

1

Są one opisane w pracy J. Magnuskiego „Działo pancerne SU-85". seria TBU nr 8, Wyd. MON, Warszawa 1971.